زنجانى : مسأله اگر براى غير مجتهد مسأله‌اى پيش آيد كه حكم آن را نمىداند ، لازم است احتياط كند يا از مجتهد جامع شرايط تقليد نمايد و چنانچه احتمال مخالفت غير اعلم را با اعلم بدهد و تأخير واقعه و احتياط ممكن نباشد يا با حرج همراه باشد و دستش به اعلم نرسد جايز است از غير اعلم با رعايت الاعلم فالاعلم تقليد نمايد .
< صفحة فارغة > [ مسأله 13 اگر كسى فتواى مجتهدى را به ديگرى بگويد ] < / صفحة فارغة > مسأله 13 اگر كسى فتواى مجتهدى را به ديگرى بگويد ، چنانچه فتواى آن مجتهد عوض شود لازم نيست به او خبر دهد كه فتوى عوض شده ، ولى اگر بعد از گفتن فتوى بفهمد اشتباه كرده ( 1 ) ( در صورتى كه ممكن باشد ) ( 2 ) بايد اشتباه را بر طرف كند . اين مسأله در رساله آيت الله فاضل نيست ( 1 ) سيستانى : و گفتهء او موجب آن مىشود كه آن شخص بر خلاف وظيفهء شرعيش عمل كند ، بايد بنا بر احتياط لازم اشتباه را در صورت امكان بر طرف كند . ( 2 ) [ قسمت داخل پرانتز در رساله آيت الله اراكى نيست . ] مكارم : مسأله هر گاه كسى در نقل فتواى مجتهدى اشتباه كرده بايد بعد از اطَّلاع ، صحيح آن را بگويد ، و اگر در منبر و سخنرانى گفته بايد آن را در جلسات مختلف تكرار كند تا كسانى كه به اشتباه افتاده‌اند از اشتباه درآيند . امّا اگر فتواى آن مجتهد تغيير كرده اعلام تغيير بر او لازم نيست .
زنجانى : مسأله اگر كسى فتواى مجتهدى را به ديگرى بگويد و بعد بفهمد كه اشتباه كرده در صورتى كه حرجى نباشد بايد اشتباه را بر طرف كند ، همچنين بنا بر احتياط ، اگر فتواى آن مجتهد عوض شده باشد ، بايد در صورت امكان و عدم حرج به او خبر دهد كه فتواى آن مجتهد عوض شده است .
مسائل اختصاصى فاضل : مسأله 13 رجوع كردن از مجتهد زنده به مجتهد زندهء ديگر در صورت تساوى آنها جايز است و اگر ديگرى اعلم باشد رجوع به او واجب است .
فاضل : مسأله 14 وقتى فتواى مرجع تقليد تغيير كرد عمل كردن مقلد به فتواى قبلى جايز نيست ولى اگر فتواى قبلى مطابق احتياط باشد عمل به آن بنا بر احتياط مانعى ندارد .
مكارم : مسأله 16 عُدول ( يعنى تغيير تقليد از مجتهدى به مجتهدى ديگر ) جايز نيست بنا بر احتياط واجب ، مگر آن كه مجتهد دوّم اعلم باشد و اگر بدون تحقيق عدول كرده بايد باز گردد .
مكارم : مسأله 17 هر گاه فتواى مجتهد تغيير كند بايد به فتواى جديد عمل شود امّا اعمالى را كه مطابق فتواى سابق عمل كرده ( مانند عبادات يا معاملاتى كه انجام داده ) صحيح است و اعاده لازم ندارد . همچنين اگر از مجتهدى به مجتهد ديگر عدول كند اعادهء اعمال سابق لازم نيست .
< صفحة فارغة > [ مسأله 14 اگر مكلَّف مدتى اعمال خود را بدون تقليد انجام دهد ] < / صفحة فارغة > مسأله 14 اگر مكلَّف مدتى اعمال خود را بدون تقليد انجام دهد ( 1 ) در صورتى اعمال او صحيح است كه بفهمد به وظيفهء واقعى خود رفتار كرده است ، ( 2 ) يا عمل او ( با فتواى مجتهدى كه وظيفه‌اش تقليد از او بوده ، يا ) ( 3 ) با فتواى مجتهدى كه فعلًا بايد از او تقليد كند مطابق باشد ( 4 ) . ( 1 ) مكارم : سپس تقليد كند ، اگر اعمال سابق مطابق فتواى اين مجتهد باشد صحيح است و گر نه بايد اعاده كند ، همچنين است اگر بدون تحقيق كافى از مجتهدى تقليد نموده .

25