قطعى داشته كه روزه را باطل نمىكند كفاره بر او واجب نيست و همچنين است كسى كه نمىدانسته روزه بر او واجب است مانند كودكان در اوائل بلوغ .
مكارم : مسأله هر گاه به واسطهء بىاطلاعى و ندانستن مسأله كارى را انجام دهد كه مىداند حرام است ، ولى نمىدانسته است كه روزه را باطل مىكند ، بنا بر احتياط كفاره بر او واجب است .
زنجانى : مسأله اگر به واسطه ندانستن مسأله خيال مىكرده كه كارى روزه را باطل نمىكند و حلال است و آن را انجام دهد فقط قضا بر او واجب است ، هر چند مىتوانسته مسأله را ياد بگيرد و در ياد گرفتن آن كوتاهى كرده كه در اين صورت ؛ اگر چه گناه كار است ، ولى كفاره لازم نيست .
مسأله اختصاصى زنجانى : مسأله 1669 اگر روزه دار يقين كند كه مغرب شده و افطار كند و بعد معلوم شود مغرب نبوده ، قضا ندارد ؛ خواه علت اشتباه ، تاريكى هوا باشد يا وجود ابر ولى اگر يقين به مغرب نكرده باشد ، نبايد افطار كند ، هر چند گمان به مغرب داشته باشد و اگر افطار كرد هم قضا و هم كفاره واجب است ، مگر بعداً معلوم شود كه مغرب بوده است .
كَفّارهء روزه < صفحة فارغة > [ مسأله 1660 كسى كه كفّارهء روزهء رمضان بر او واجب است ] < / صفحة فارغة > مسأله 1660 كسى كه كفّارهء روزهء رمضان بر او واجب است ، بايد ( يك بنده آزاد كند يا ( 1 ) ) به دستورى كه در مسألهء بعد گفته مىشود دو ماه روزه بگيرد ، يا شصت فقير را سير كند ( 2 ) يا به هر كدام يك مُد كه تقريباً ده سير است طعام يعنى گندم يا جو و مانند اينها بدهد ( 3 ) و چنانچه اينها برايش ممكن نباشد ( 4 ) هر چند مد كه مىتواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد بايد استغفار كند ، اگر چه مثلًا يك مرتبه بگويد " استغفر الله " و احتياط واجب در فرض اخير آن است كه هر وقت بتواند ، كفاره را بدهد ( 5 ) . ( 1 ) [ قسمت داخل پرانتز در رساله آيت الله نورى نيست ] ( 2 ) زنجانى : يا به هر كدام يك مد طعام بدهد . مدّ بنا بر مشهور كمى بيش از نه سير و نيم است ولى ظاهراً بيش از اين مقدار است و بنا بر نظر برخى از محققان تقريباً ( 900 ) گرم است ، و احتياط واجب در رعايت اين قول است توضيح بيشتر در بارهء مُدّ ( كه معادل ( 14 ) صاع است ) در مسائل نصاب زكات غلَّات و زكات فطره خواهد آمد . و در طعام نيز احتياط مستحب آن است كه تنها گندم يا آرد گندم يا نان گندم داده شود ، هر چند ظاهراً هر طعامى كه بدهد ، كافى است و اگر مقدار شصت مد برايش ممكن نباشد ، هر چند مد كه مىتواند ، به فقرا طعام بدهد و اگر يك مد هم نتواند طعام دهد استغفار مىكند و احتياط مستحب آن است كه هر مقدار كه مىتواند به فقير طعام دهد ، و احتياط واجب آن است كه هر وقت بتواند ، كفاره بدهد و اگر مقدارى داده ، آن را تكميل كند . ( 3 ) بهجت : و دادن پول كافى نيست ولى اگر فقير را در خريد و قبول آن وكيل كند و فقير نيز انجام دهد كافى است . ( 4 ) اراكى : مخيّر است كه هيجده روز روزه بگيرد يا هر چند مد كه مىتواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند هيجده روز روزه بگيرد يا چند مد طعام بدهد ، هر مقدار از اين دو را كه

928