خشك شود ، بعيد نيست هر دو طرف پاك شود . ( سيستانى : ولى اگر يك روز ظاهر ديوار يا زمين را خشك كند و روز ديگر ، باطن آن را ، فقط ظاهر آن پاك مىشود . ) ( 2 ) گلپايگانى ، بهجت ، صافى : بقيه مسأله ذكر نشده .
اراكى : اگر به جهت تابش آفتاب به طرف ديگر خشك شود ، پاك مىگردد . [ پايان مسأله ] مكارم : مسأله اگر آفتاب به قسمتى از زمين نجس بتابد و آن را خشك كند فقط همان قسمت پاك مىشود .
< صفحة فارغة > [ استحاله و انقلاب ] < / صفحة فارغة > 4 اسْتِحاله < صفحة فارغة > [ مسأله 195 تعريف استحاله ] < / صفحة فارغة > مسأله 195 اگر جنس چيز نجس به طورى عوض شود كه به صورت چيز پاكى درآيد پاك مىشود ( و مىگويند : استحاله شده است ) ( 1 ) . مثل آن كه چوب نجس ( 2 ) بسوزد و خاكستر گردد ، يا سگ در نمكزار فرو رود و نمك شود ، ولى اگر جنس آن عوض نشود مثل آن كه گندم نجس را آرد كنند يا نان بپزند ( 3 ) پاك نمىشود . ( 1 ) [ قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام : خوئى ، تبريزى ، سيستانى ، فاضل و زنجانى نيست ] ( 2 ) اراكى : چيز نجس . . ( 3 ) بهجت : گندم نجس را آرد كنند و يا آرد نجس را نان بپزند . .
مكارم : مسأله هر گاه عين نجس چنان تغيير يابد كه آن نام از آن برداشته ، و نام ديگرى به آن داده شود ، پاك مىگردد و مىگويند " استحاله " شده است ، مثل اين كه سگ در نمكزار فرو رود و مبدّل به نمك شود ، همچنين اگر چيزى كه نجس شده است به كلَّى تغيير يابد ، مثل اين كه چوب نجس را بسوزانند و خاكستر كنند ، يا آب نجس تبديل به بخار شود ، امّا اگر تنها صنعت آن تغيير كند مثل اين كه گندم نجس را آرد كنند پاك نمىشود .
مسأله اختصاصى بهجت : مسأله 198 بخار و دود و شعله‌اى كه از چيز نجس يا متنجس برمىخيزد پاك است ولى اگر بخار به صورت عرق و مايع درآيد چه از نجس باشد و چه از متنجس ، نجس است و نيز بنا بر احتياط واجب بايد از ذرات چربى و روغنى كه از دود نجس و متنجس حاصل مىشود و بر سطوح مجاور آن مىنشيند اجتناب شود .
< صفحة فارغة > [ مسأله 196 كوزهء گِلى و مانند آن كه از گِل نجس ساخته شده نجس است ] < / صفحة فارغة > مسأله 196 كوزهء گِلى و مانند آن كه از گِل نجس ساخته شده نجس است ( 1 ) و بايد ( 2 ) از ذغالى كه از چوب نجس درست شده اجتناب نمايند . ( 3 ) ( 1 ) گلپايگانى ، خوئى ، تبريزى ، صافى : و همچنين ذغال چوب نجس . ( 2 ) بهجت : بنا بر احتياط واجب بايد . . زنجانى : بنا بر احتياط بايد . . ( 3 ) سيستانى : ذغالى كه از چوب نجس درست شده چنانچه هيچ يك از خواصّ حقيقت سابقه در آن نباشد پاك است . و اگر گِل نجس با آتش ، مبدّل به سفال يا آجر شود ، بنا بر احتياط واجب نجس است .
مكارم : مسأله ذغالى كه از چوب نجس درست شده نجس است ، و همچنين كوزه يا آجرى را كه از گِل نجس ساخته‌اند .

120