بگيرد و به جاى مسح او بكشد ، و اگر اين هم ممكن نيست ، بايد نائب از دست او رطوبت بگيرد و با آن رطوبت سر و پاى او را مسح كند .
( مسأله 293 ) هر كدام از كارهاى وضو را كه مىتواند به تنهائى انجام دهد نبايد در آن كمك بگيرد .
( ( شرط دوازدهم ) ) آن كه استعمال آب براى او مانعى نداشته باشد .
( مسأله 294 ) كسى كه مىترسد كه اگر وضو بگيرد مريض شود يا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند ، نبايد وضو بگيرد . ولى اگر نداند كه آب براى او ضرر دارد و وضو بگيرد ، اگر چه بعد بفهمد ضرر داشته ولى ضرر به حدى كه شرعا حرام است نبوده باشد ، وضوى او صحيح است .
( مسأله 295 ) اگر رساندن آب به صورت و دستها به مقدار كمى كه وضو با آن صحيح است ضرر ندارد و بيشتر از آن ضرر دارد ، بايد با همان مقدار وضو بگيرد .
( ( شرط سيزدهم ) ) آن كه در اعضاء وضو مانعى از رسيدن آب نباشد .
( مسأله 296 ) اگر مىداند چيزى به اعضاء وضو چسبيده ، ولى شك دارد كه از رسيدن آب جلوگيرى مىكند يا نه ، بايد آن را بر طرف كند ، يا آب را به زير آن برساند .
( مسأله 297 ) اگر زير ناخن چرك باشد ، وضو اشكال ندارد ، ولى اگر ناخن را بگيرند بايد براى وضو آن چرك را بر طرف كنند . و نيز اگر ناخن بيشتر از معمول بلند باشد ، بايد چرك زير مقدارى را كه از معمول بلند تر است بر طرف نمايند .
( مسأله 298 ) اگر در صورت و دستها و جلوى سر و روى پاها بواسطه سوختن يا چيز ديگر برآمدگى پيدا شود ، شستن و مسح روى آن كافى است و چنانچه سوراخ شود ، رساندن آب به زير پوست لازم نيست ، بلكه اگر پوست يك قسمت آن كنده شود لازم نيست آب را به زير قسمتى كه كنده نشده برساند ، ولى چنانچه پوستى كه كنده شده گاهى به بدن مىچسبد و گاهى بلند مىشود ، بايد آن را قطع كند يا آب را به زير آن برساند .

53