اگر با ماشين آلات يا با دلو و مانند آن آبيارى شود ، زكات آن بيست يك است .
( مسأله 1884 ) اگر گندم و جو و خرما و انگور ، هم از آب باران مشروب شود و هم از آب دلو و مانند آن استفاده كند ، چنانچه طورى باشد كه عرفا بگويند آبيارى آن با ماشين آلات يا با دلو و مانند آن شده ، زكات آن بيست يك است ، و اگر بگويند آبيارى با آب نهر و باران شده ، زكات آن ده يك است ، و اگر طورى است كه عرفا مىگويند به هر دو آبيارى شده زكات آن سه چهلم است .
( مسأله 1885 ) چنانچه در صدق عرفى شك كند و نداند كه آبيارى طورى است كه در عرف مىگويد با هر دو آبيارى شده يا اين كه مىگويند آبيارى آن مثلا با باران است اگر سه چهلم بدهد كافى است .
( مسأله 1886 ) اگر شك كند و نداند كه عرف مىگويند با هر دو آبيارى شده يا اين كه مىگويند با دلو و نحو آن آبيارى شده است ، در اين صورت دادن يك بيستم كافى است ، و هم چنين است حال اگر احتمال آن نيز برود كه در عرف بگويد با آب باران آبيارى شده است .
( مسأله 1887 ) اگر گندم و جو و خرما و انگور با آب باران و نهر مشروب شود ، و به آب دلو و مانند آن محتاج نباشد ولى با آب دلو هم آبيارى شود ، و آب دلو به زياد شدن محصول كمك نكند ، زكات آن ده يك است ، و اگر با دلو و مانند آن آبيارى شود و به آب نهر و باران محتاج نباشد ولى با آب نهر و باران هم مشروب شود و آنها به زياد شدن محصول كمك نكنند ، زكات آن يك بيستم است .
( مسأله 1888 ) اگر زراعتى را با دلو و مانند آن آبيارى كنند و در زمينى كه پهلوى آنست زراعتى كه از رطوبت آن زمين استفاده نمايد ، و محتاج به آبيارى نشود ، زكات زراعتى كه با دلو آبيارى شده ، يك بيستم ، و زكات زراعتى كه پهلوى آنست بنابر احتياط واجب يك دهم مىباشد .
( مسأله 1889 ) مخارجى را كه براى گندم و جو و خرما و انگور كرده است ،

326