باشد ، و كسى آن را پيدا كند و طورى باشد كه به آن گنج بگويند .
( مسأله 1816 ) اگر انسان در زمينى كه ملك كسى نيست ، گنجى پيدا كند ، مال خود او است و بايد خمس آن را بدهد . اگر چه گنج غير از طلا و نقره باشد .
( مسأله 1817 ) نصاب گنج اگر نقره باشد 105 مثقال نقره مسكوك و اگر طلا باشد 15 مثقال طلاى مسكوك است و اگر از غير طلا و نقره باشد نصاب را با يكى از طلا يا نقره ملاحظه نمايند .
( مسأله 1818 ) اگر در زمينى كه از ديگرى خريده گنجى پيدا كند و بداند مال كسانى كه قبلا مالك آن زمين بوده‌اند نيست ، مال خود او مىشود و بايد خمس آن را بدهد . ولى اگر احتمال دهد كه مال يكى از آنان است بنابر احتياط واجب بايد به او اطلاع دهد ، و چنانچه معلوم شود مال او نيست ، به كسى كه پيش از او مالك زمين بوده اطلاع دهد ، و به همين ترتيب به تمام كسانى كه پيش از او مالك زمين بوده‌اند خبر دهد و اگر معلوم نشود مال آنان است ، مال خود او مىشود و بايد خمس آن را بدهد .
( مسأله 1819 ) اگر در ظرفهاى متعددى كه در يك جا دفن شده مالى پيدا كند كه قيمت آنها روى هم 105 مثقال در نقره يا 15 مثقال در طلا باشد ، بايد خمس آن را بدهد . ولى چنانچه در چند جا گنج پيدا كند ، هر كدام آنها كه قيمتش به اين مقدار برسد ، خمس آن واجب است و گنجى كه قيمت آن به اين مقدار نرسيده است خمس ندارد .
( مسأله 1820 ) اگر دو نفر گنجى پيدا كنند كه قيمت آن به 105 مثقال در نقره يا 15 مثقال در طلا برسد ، اگر سهم هر يك آنان به اين مقدار نباشد ، از ارباح مكاسب حساب مىشود .
( مسأله 1821 ) اگر كسى حيوانى را از قبيل ماهى بخرد ، و در شكم آن مالى پيدا كند ، اگر چه احتمال دهد كه مال فروشنده است ، لازم نيست به او خبر دهد ، و در حكم منافع كسب است ولى اگر از قبيل چهار پايان باشد لازم است به فروشنده

315