حيض ، يا نفاس ، يا سفرى كه در رفتن آن مجبور است ، براى او پيش آيد بعد از بر طرف شدن عذر ، واجب نيست روزه‌ها را از سر بگيرد ، بلكه بقيه را بعد از بر طرف شدن عذر بجا مىآورد .
( مسأله 1674 ) اگر به چيز حرامى روزه خود را باطل كند ، چه آن چيز اصلا حرام باشد مثل شراب و زنا ، يا به جهتى حرام شده باشد ، مثل خوردن غذاى حلالى كه براى انسان ضرر دارد و نزديكى كردن با عيال خود در حال حيض ، بنابر احتياط واجب كفاره جمع بر او واجب مىشود يعنى بايد يك بنده آزاد كند و دو ماه روزه بگيرد و شصت فقير را سير كند ، يا به هر كدام آنها يك مد كه تقريبا ده سير است ، گندم يا جو يا نان و مانند اينها بدهد . و چنانچه هر سه برايش ممكن نباشد ، هر كدام آنها كه ممكن است بايد انجام دهد .
( مسأله 1675 ) اگر روزه‌دار دروغى را به خدا و پيغمبر ( ص ) عمدا نسبت دهد ، بنابر احتياط واجب كفاره جمع كه تفصيل آن در مسأله پيش گفته شد بر او واجب مىشود .
( مسأله 1676 ) اگر روزه‌دار در يك روز ماه رمضان چند مرتبه جماع كند بنا بر اظهر يك كفاره بر او واجب است . و استمناء نيز حكم جماع را دارد .
( مسأله 1677 ) اگر روزه‌دار در يك روز ماه رمضان چند مرتبه غير جماع و استمناء كار ديگرى كه روزه را باطل مىكند ، انجام دهد ، براى همه آنها يك كفاره كافى است .
( مسأله 1678 ) اگر روزه‌دار غير از جماع و استمناء كار ديگرى كه روزه را باطل مىكند ، انجام دهد ، و بعد با حلال خود جماع نمايد ، براى هر دو يك كفاره واجب مىشود .
( مسأله 1679 ) اگر روزه‌دار غير از جماع و استمناء كار ديگرى كه روزه را باطل مىكند ، انجام دهد مثلا آب بياشامد و بعد كار ديگرى كه حرام است و روزه

291