زمين بوده ، بعد از تربيت مال او است و بايد مزد كسى كه آنها را تربيت كرده بدهد و اگر مال كسى بوده كه آنها را تربيت كرده ، بعد از تربيت هم مال او است و مىتواند آنها را بكند ولى گودالهائى را كه بواسطه كندن درختها پيدا شده بايد پر كند و اجاره زمين را از روزى كه درختها را كاشته به صاحب زمين بدهد و مالك هم مىتواند او را مجبور نمايد كه درختها را بكند و اگر بواسطه كندن درخت ، عيبى در آن پيدا شود ، چيزى بر صاحب زمين نيست بلى اگر خود صاحب زمين درختها را بكند و عيبى در آن پيدا شود بايد تفاوت قيمت آن را به صاحب درخت بدهد و صاحب درخت نمىتواند او را مجبور كند كه با اجاره ، يا بدون اجاره درخت را در زمين باقى بگذارد . و همچنين صاحب زمين نمىتواند صاحب درختها را مجبور نمايد كه با اجاره يا بدون اجاره درختها در زمين او بماند .
كسانى كه از تصرف مال خود ممنوعند ( مسأله 2260 ) بچه‌اى كه بالغ نشده شرعا نمىتواند در مال خود تصرف كند و نشانه بالغ شدن يكى از سه چيز است : ( اول ) روئيدن موى درشت در زير شكم بالاى عورت . ( دوم ) بيرون آمدن منى . ( سوم ) تمام شدن پانزده سال قمرى در مرد ، و تمام شدن نه سال قمرى در زن .
( مسأله 2261 ) روئيدن موى درشت در صورت و پشت لب و در سينه و زير بغل و درشت شدن صدا و مانند اينها نشانه بالغ شدن نيست ، مگر انسان به واسطه اينها به بالغ شدن يقين كند .
( مسأله 2262 ) ديوانه و مفلس يعنى كسى كه به جهت مطالبه طلبكاران از طرف حاكم شرع از تصرف در مال خود ممنوع است ، و سفيه يعنى كسى كه مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف مىكند ، نمىتوانند در مال خود تصرف نمايند .
( مسأله 2263 ) كسى كه گاهى عاقل و گاهى ديوانه است ، تصرفى كه در موقع

396