( مسأله 1995 ) اگر دو نفر در مالى كه زكات آن واجب شده با هم شريك باشند و يكى از آنان زكات قسمت خود را بدهد و بعد مال را تقسيم كنند چنانچه بداند شريكش زكات سهم خود را نداده و بعدا نيز نمىدهد تصرف او در سهم خودش هم اشكال ( احتياط واجب صحيح نيست ) دارد مگر اين كه زكات شريك را تبرعا با اذن او و در صورت امتناع با اذن حاكم بدهد .
( مسأله 1996 ) كسى كه خمس يا زكات بدهكار است و كفاره و نذر و مانند اينها هم بر او واجب است و قرض هم دارد ، چنانچه نتواند همه آنها را بدهد اگر مالى كه خمس يا زكات آن واجب شده ، از بين نرفته باشد ، بايد خمس و زكات را بدهد ، و اگر از بين رفته باشد مىتواند خمس يا زكات را بدهد يا كفاره و نذر و قرض و مانند اينها را ادا نمايد .
( مسأله 1997 ) كسى كه خمس يا زكات بدهكار است و حجة الاسلام بر او واجب است و قرض هم دارد ، اگر بميرد و مال او براى همه آنها كافى نباشد ، چنانچه مالى كه خمس و زكات آن واجب شده ، از بين نرفته باشد ، بايد خمس و زكات را بدهند ، و بقيه مال او را بر حج و قرض قسمت نمايند ، و اگر مالى كه خمس و زكات آن واجب شده از بين رفته باشد ، بايد مال او را به خمس و زكات و قرض و حج قسمت نمايند .
( مسأله 1998 ) كسى كه مشغول تحصيل علم است و اگر تحصيل نكند ، مىتواند براى معاش خود كسب كند ، چنانچه تحصيل آن علم ، واجب باشد مىشود به او زكات داد . و اگر تحصيل آن علم مستحب باشد ، زكات دادن به او فقط از سهم سبيل الله جايز است ، و اگر نه واجب نه مستحب باشد جايز نيست به او زكات بدهد .
زكات فطره ( مسأله 1999 ) كسى كه موقع غروب شب عيد بالغ و عاقل است و فقير و بنده كس ديگر نيست ، بايد براى خودش و كسانى كه نان خور او هستند هر نفرى يك صاع كه تقريبا سه كيلو است گندم يا جو يا خرما يا كشمش يا برنج يا ذرت يا نان و

345