راضى به قسمت نشد ، مالك مى تواند او را به پذيرفتن قسمت مجبور كند .
مسأله 2283 - اگر سود را قسمت كنند ، و بعد از قسمت خسارتى بر سرمايه وارد شود ، و سودى بعد از آن حاصل شود و كمتر از خسارت نباشد ، آن خسارت به آن سود جبران مى شود ، و چنانچه كمتر از خسارت باشد ، عامل بايد آن خسارت را به سودى كه به قسمت گرفته جبران نمايد ، پس اگر خسارت كمتر از سود باشد ، زايد بر خسارت براى او مىماند ، و اگر بيشتر باشد ، مقدار زايد بر سود بر عهده ء عامل نيست .
مسأله 2284 - تا وقتى عقد مضاربه باقى باشد ، خسارت وارد بر سرمايه ، از سود حاصل از عمل جبران مى شود ، چه سود قبل از خسارت و يا بعد از آن باشد ، و اگر خسارت قبل از شروع در عمل باشد ، چنانچه قسمتى از سرمايه تلف شود ، آن خسارت به سود جبران مى شود ، و چنانچه تمام سرمايه تلف شود - بدون آن كه كسى آن را تلف كند - مضاربه باطل مى شود ، و اگر كسى آن را تلف نمايد و تلف كننده بدل آن را بدهد ، مضاربه باطل نمى شود .
مسأله 2285 - اگر عامل بر مالك شرط كند كه خسارت وارد بر سرمايه ، از سود جبران نشود ، شرط صحيح است ، و از سهم عامل كسر نمى شود .
مسأله 2286 - مالك و عامل - همچنان كه گذشت - مى توانند عقد مضاربه را هر وقت بخواهند فسخ كنند ، هر چند بعد از عمل و قبل از حصول سود باشد ، ولى اگر عامل به اذن مالك سفر كرده و مقدارى از سرمايه را براى هزينهء سفر خرج كرده و بخواهد مضاربه را فسخ كند ، احتياط واجب آن است كه مالك را راضى كند .
مسأله 2287 - اگر بعد از حصول سود ، مضاربه فسخ شود ، بايد آن سود بر طبق قرار داد بين مالك و عامل تقسيم شود ، و اگر يك طرف راضى به قسمت نشود ، طرف ديگر حق دارد او را بر قسمت مجبور كند .
مسأله 2288 - اگر مضاربه فسخ شود ، و مال مضاربه يا قسمتى از آن دين باشد ، بايد عامل آن را از مديون گرفته و به مالك برگرداند .
مسأله 2289 - اگر سرمايهء مضاربه نزد عامل باشد و بميرد ، چنانچه عين آن معلوم باشد ، به مالك بر مى گردد ، و چنانچه معلوم نباشد ، بايد به قرعه معين شود ، يا مالك با ورثهء عامل مصالحه كند .

625