انگور را به اين قصد بفروشد كه از آن شراب تهيه نمايند ، معاملهء آن حرام و باطل است ، ولى اگر به اين قصد نفروشد و فقط بداند كه مشترى از انگور شراب تهيه خواهد كرد ، معامله اشكال ندارد .
مسأله 2097 - ساختن مجسمهء جاندار حرام است ، و همچنين نقاشى آن بنابر احتياط ، و خريد و فروش و نگهدارى آن جايز است ، اگر چه احوط ترك است .
مسأله 2098 - چيزى كه از قمار يا دزدى يا از معاملهء باطل تهيه شده ، معاملهء بر آن فضولى است ، و صحت و نفوذ آن محتاج به اجازه ء مالك يا ولى اوست ، و تصرف در آن حرام است ، و در دست هر كس كه باشد بايد به مالك يا ولى او برگرداند .
مسأله 2099 - اگر روغنى را كه با پيه مخلوط است بفروشد ، چنانچه مورد معامله عين شخصى باشد ، مثلا بگويد اين يك من روغن را مىفروشم ، دو صورت دارد :
( اول ) آن كه مقدار پيه مخلوط به اندازه اى است كه عرفا مى گويند اين يك من روغن است ولى غش دارد ، در اين صورت معامله صحيح است و خريدار حق فسخ دارد .
( دوم ) آن كه مقدار پيه مخلوط به اندازه اى است كه عرفا نمى گويند اين يك من روغن است ، بلكه مى گويند روغن و پيه است ، در اين صورت معامله به مقدار پيهى كه در آن است باطل است ، و پولى كه فروشنده براى پيه آن گرفته مال مشترى و پيه مال فروشنده است ، و مشترى مى تواند معاملهء روغن خالصى را هم كه در آن است فسخ كند .
و اگر مورد معامله عين شخصى نباشد ، بلكه يك من روغن در ذمه بفروشد و بعد روغنى كه پيه دارد بدهد ، مشترى مى تواند آن روغن را پس بدهد و روغن خالص را مطالبه نمايد .
مسأله 2100 - اگر مقدارى از جنسى را كه با وزن يا پيمانه مىفروشند ، به زيادتر از همان جنس بفروشد - مثلا يك من گندم را به يك من و نيم گندم بفروشد - ربا و حرام و معامله باطل است ، و همچنين اگر يكى از آن دو سالم و ديگرى معيوب ،

582