ديگران تكليف ساقط مى شود ، و اگر نه همه گناهكارند .
مسأله 2069 - وجوب امر به معروف و نهى از منكر مشروط به شرايطى است :
( اول ) آن كه امر كننده ء به معروف و نهى كننده ء از منكر ، عالم به معروف و منكر باشد ، پس جاهل به معروف و منكر نبايد متصدى امر و نهى شود ، و امر و نهى جاهل به معروف و منكر ، خود منكرى است كه بايد از آن نهى شود .
( دوم ) آن كه احتمال تأثير بدهد ، و اگر بداند تارك معروف و فاعل منكر ، به امر و نهى ترتيب اثر نمى دهد ، واجب نيست .
( سوم ) آن كه تارك معروف ، و فاعل منكر ، از ترك و فعل منصرف نباشد ، ولى اگر برايش انصراف حاصل شده باشد ، يا احتمال انصراف باشد ، واجب نيست .
( چهارم ) آن كه در ترك معروف و فعل منكر معذور نباشد ، و معذور مثل آن است كه مقلد كسى باشد كه آن فعل را واجب يا حرام نمى داند ، هر چند به حسب اجتهاد يا تقليد آمر يا ناهى - امر كننده و نهى كننده - واجب و حرام باشد .
( پنجم ) آن كه اگر نداند امر و نهى او تأثير مى كند ، ضررى - از امر و نهى او - بر جان يا عرض يا مال مسلمانى وارد نشود ، و اگر بداند تأثير مى كند ، بايد اهم و مهم را ملاحظه نمايد ، پس چنانچه امر به معروف و نهى از منكر - از جهت اهميت فعل معروف و ترك منكر - شرعا اهم از آن ضرر باشد ، وجوب امر به معروف و نهى از منكر ساقط نمى شود .
مسأله 2070 - هر گاه شرايط وجوب امر به معروف و نهى از منكر ، براى مكلف - به علم يا اطمينان - ثابت شد ، امر به معروف و نهى از منكر واجب مى شود ، و اگر وجود يكى از شرايط مشكوك باشد واجب نيست .
مسأله 2071 - اگر تارك معروف و فاعل منكر ادعا كند كه در ترك و فعل عذر شرعى دارد ، امر و نهى واجب نيست .
مسأله 2072 - بر هر مسلمانى واجب است از بدعت گذاران در دين ، و كسانى كه موجب افساد در دين و تزلزل عقايد حقه هستند ، اظهار برائت و بيزارى كند ، و ديگران را از فتنه و فساد آنان بر حذر دارد .

572