و به بعضى از ادلهء آن اشاره مى شود :
1 - تعدد إله اشتراك در خداوندى را مى طلبد ، چون هر دو إله هستند ، و همچنين امتياز را تا دو گانگى محقق شود ، و مركب از آنچه به او اشتراك و از آنچه به او امتياز است ، ممكن و محتاج است .
2 - تعدد إله بدون امتياز محال است ، و امتياز موجب فقدان كمال است ، و فاقد كمال محتاج و بايد سلسلهء احتياج به غنى با لذات از جميع جهات ختم شود ، و اگر نه محال است نيازمند به وجود ، بخشنده ء وجود باشد .
3 - خداوند متعال موجودى است كه براى او حدى نيست - زيرا كه هر محدودى مركب از وجود و حد آن وجود است ، و حد وجود فقدان و نبود كمال زايد بر آن وجود است و چنين تركيبى بدترين اقسام تركيب است - زيرا در ساير اقسام تركيب ، يا تركيب از دو بود ، و يا تركيب از بود و نمود است ، و در اين قسم تركيب از بود و نبود است ، و هر گونه تركيبى بر خداوند محال است - و چنين موجودى واحدى است كه ثانى براى او متصور نيست ، زيرا تصور ثانى حكم به محدوديت و تناهى اوست ، پس او يكتايى است كه ثانى براى او نه قابل تحقق و نه قابل تصور است .
4 - از وحدت نظم در جزء و كل جهان وحدت ناظم ثابت مى شود ، زيرا نظر تفصيلى در نظم و تركيب هر جزئى از اجزاى هر يك از جزئيات انواع كائنات و ارتباط كل كائنات به يكديگر روشن مى كند كه جزء و كل مخلوق يك خالق عليم و قدير و حكيم است ، آن چنان كه تركيب اجزاى يك درخت و اعضا و قواى يك حيوان و ارتباط آنها به يكديگر و به زمين و آفتاب و ارتباط منظومهء شمسى به

44