چه آب ديگرى داشته باشد يا نداشته باشد ، و اگر در ظرف غصبى وضوى ارتماسى گرفت وضوى او حرام و باطل است ، چه آب ديگرى داشته باشد يا نه ، و اما اگر در ظرف طلا و نقره وضوى ارتماسى بگيرد جواز و صحت آن محل اشكال است .
مسأله 280 - حوضى كه مثلا يك آجر يا يك سنگ آن غصبى است ، در صورتى كه برداشتن آب در نظر عرف تصرف در آن آجر يا سنگ نباشد ، اشكالى ندارد ، و در صورتى كه تصرف باشد ، اگر آبى غير از آن آب ندارد بايد تيمم كند ، و اگر آبى غير از آن آب دارد وظيفه اش وضو گرفتن با آن آب است ، ولى در هر دو صورت اگر معصيت كرد و آب را برداشت و بعد از برداشتن وضو گرفت وضوى او صحيح است ، و در هر دو صورت وضوى ارتماسى در فرض اين كه عرفا تصرف در آن مغصوب باشد باطل است .
مسأله 281 - اگر در صحن يكى از امامان يا امام زادگان كه سابقا قبرستان بوده حوض يا نهرى بسازند ، چنانچه انسان نداند كه زمين صحن را براى قبرستان وقف كرده اند ، وضو گرفتن در آن حوض و نهر اشكال ندارد .
" شرط ششم " آن كه اعضاى وضو موقع شستن و مسح كردن پاك باشد ، اگر چه آن طهارت به شستن به آب وضو - در صورتى كه آب معتصم باشد - حاصل شود ، و آب معتصم آبى است كه به ملاقات با نجس نجس نشود ، مانند آب باران و كر و جارى .
مسأله 282 - اگر پيش از تمام شدن وضو جايى را كه شسته يا مسح كرده نجس شود ، وضوى او صحيح است .
مسأله 283 - اگر غير از اعضاى وضو جايى از بدن نجس باشد ، وضوى او صحيح است ، ولى اگر مخرج را از بول يا غائط تطهير نكرده باشد ، احتياط مستحب آن است كه اول آن را تطهير كند و بعد وضو بگيرد .
مسأله 284 - اگر يكى از اعضاى وضو نجس باشد و بعد از وضو شك كند كه پيش از وضو آن جا را آب كشيده يا نه ، چنانچه هنگام وضو گرفتن ملتفت پاك و

239