الناس من الظلمت إلى النور ) ( 1 ) و حصول چنين منظورى ممكن نيست مگر به وسيلهء وجود انسانى كه خود از تمام ظلمات رسته ، و افكار و اخلاق و اعمال او سراسر نور باشد ، و اين همان امام معصوم است .
و اگر چنين انسانى نباشد تعلم كتاب و حكمت و قيام به قسط در امت چگونه ميسر مى شود ؟ و قرآنى كه براى رفع اختلاف آمده ، از ناحيهء افكار خطا كار و نفوس اسير هواها و هوسها ، خود وسيله و ابزار اختلاف مى گردد .
آيا خداوندى كه در خلقت انسان ، براى مراعات احسن تقويم ، از نقش ابرو براى صورت او فرو گذار نكرده ، ممكن است كتابى به منظور مذكور بفرستد و غرض از ارسال رسل و انزال كتب را كه تصوير سيرت انسان در احسن تقويم است باطل كند ؟ !
با توجه به آنچه گذشت روشن مى شود نكتهء كلام رسول خدا ( صلى الله عليه وآله و سلم ) - كه در كتب عامه روايت شده " من مات به غير امام مات ميتة جاهلية " ( 2 ) و آنچه در كتب خاصه به مضامين متعدد از ائمهء معصومين ( عليهم السلام ) وارد شده ، مثل كتاب حضرت على بن موسى الرضا ( عليه السلام ) به مأمون در شرايع دين " وان الارض لاتخلو من حجة الله تعالى على خلقه في كل عصر واوان ، وانهم العروة الوثقى " الى ان قال : " و من مات و لم يعرفهم مات ميتة جاهلية " . ( 3 ) اكنون كه تأثير وجود چنين شخصيتى در اكمال دين و اتمام نعمت هدايت روشن شد ، اگر خدا دين خود را به نبود او ناقص بگذارد ، يا در اثر عدم امكان وجود اوست ، يا در اثر عدم قدرت و يا عدم حكمت خداست ، و با وضوح بطلان هر سه ، ضرورت وجود او ثابت مى شود .

1 . سوره ء ابراهيم ، آيهء 1 ( كتابى است كه نازل كرديم آن را به سوى تو تا بيرون بياورى مردم را از ظلمات به سوى نور ) 2 . ( كسى كه بميرد و نشناسد امام زمان خود را به مرگ جاهليت مرده است ) المعجم الكبير ، جلد 19 ، صفحهء 388 مسند الشاميين ، جلد 2 ، صفحهء 437 مسند امام احمد بن حنبل ، جلد 4 ، صفحهء 96 و كتب ديگر 3 . عيون اخبار الرضا ( عليه السلام ) ، جلد 2 ، صفحهء 122 ( و به تحقيق زمين خالى نمى ماند از حجت خداوند تعالى بر خلق او در هر عصرى و زمانى ، و آنها هستند رشتهء محكم - تا آن جا كه فرمود - و هر كس بميرد و نشناسد آنان را به مرگ جاهليت مرده است )

150