جهت ارادى به مقام صبر - كه حبس نفس است از هر چه مكروه خداست و بر هر چه محبوب اوست - رسيده باشد ، و اين دو جمله مبين علم و عصمت امام است .
و فرع امامت هدايت به امر خداست ، و هدايت به امر الهى وساطت امام را بين عالم خلق و عالم امر اثبات مى كند ، و خود اين فرع هم كه ظهور آن اصل است تبلور علم و عصمت امام است .
شجره ء طيبه اى كه آن اصل ، و اين فرع اوست جز به يد قدرت خداوند متعال پرورش نمى يابد ، از اين رو فرمود : ( وجعلنا منهم أئمة يهدون بأمرنا لما صبروا و كانوا بايتنا يوقنون ) .
آيهء دوم :
( وإذ ابتلى إبرهيم ربه بكلمت فأتمهن قال إنى جاعلك للناس إماما قال و من ذريتى قال لا ينال عهدى الظلمين ) . ( 1 ) امامت مقامى است كه حضرت ابراهيم بعد از آزمايش هاى طاقت فرسا - مانند امتحان به گذاشتن زن و فرزند به تنهايى در بيابانى بدون زرع و آبادى و مهيا شدن براى قربانى اسماعيل و سوختن به آتش نمرود - وطى مراتب نبوت و رسالت وخلت به آن منصب رسيد ، و خداوند متعال فرمود :
" إنى جاعلك للناس إماما " عظمت آن مقام آن چنان نظرش را جلب كرد كه براى ذريهء خود درخواست نمود ، و خداوند فرمود : " لا ينال عهدى الظلمين " .
در اين جمله از امامت به عهد خداوند متعال تعبير شده ، كه جز مقام عصمت به اين منصب نايل نمى شود ، چون ترديدى نيست كه ابراهيم امامت را براى عموم ذريهء خود نخواست ، زيرا ممكن نيست خليل خدا امامت انسانيت را از خداوند عادل براى كسى كه عادل نيست بخواهد ، و چون براى ذريهء عادل خود در خواست كرد و اين خواسته نسبت به عادلى هم كه در گذشته ظلمى از او سر زده باشد عموم داشت ، مقصود از جواب اين بود كه اين دعا در مورد كسى كه

1 . سوره ء بقرة ، آيهء 124 ( و هنگامى كه مبتلا كرد ابراهيم را پروردگار او به كلماتى ، پس به انجام رسانيد آنها را ، گفت همانا قرار دادم تو را براى مردم پيشوايى ، گفت و از ذريهء من گفت نرسد عهد من به ستمگران )

107