و در آن زمان كه احتمال وجود جنبنده اى در كرات ديگر نبود ، فرمود : ( و ما بث فيهما من دآبة ) . ( 1 ) و همچنين از تلقيح نباتات ماده به نطفهء نر به وسيلهء وزش باد خبر داد ( و أرسلنا الرياح لواقح ) . ( 2 ) و در زمانى كه اجرام آسمانى را بسايط و خلقت آنها را جداگانه از اجرام زمينى مى دانستند و از رتق وفتق عالم خبرى نداشتند ، فرمود : ( أو لم ير الذين كفروا أن السموت والارض كانتا رتقا ففتقنهما ) . ( 3 ) و در عصرى كه بشر از گسترش جهان خبر نداشت فرمود : ( والسمآء بنينها بأييد وإنا لموسعون ) . ( 4 ) و در زمانى كه پندار دانشمندان بر عدم خرق والتيام اجسام فلكى بود ، و كسى تصور نفوذ انسان را در آنها نمى كرد ، اين آيه نازل شد ( يمعشر الجن والإنس إن استطعتم أن تنفذوا من أقطار السموات والارض فانفذوا لاتنفذون الا بسلطن ) . ( 5 ) وجود آياتى در اسرار كائنات كه قسمتى از آن ذكر شد ، حكايت از نزول اين كتاب از نزد خالق متعال مى كند .
5 - جاذبهء قرآن :
هر انسان منصفى كه با زبان قرآن آشنا باشد ، اعتراف مى كند كه در قرآن روح و جاذبه اى است كه هر سخنى هر چند تمام معيارهاى بلاغت از لطايف معانى و بيان و بديع در آن اعمال شده باشد ، باز هم نسبتش به قرآن نسبت گل مصنوعى به گل طبيعى و مجسمهء انسان به انسان جاندار است .

1 . سوره ء شورى ، آيهء 29 ( و آنچه گسترانيد در آن دو - آسمانها و زمين - از جنبنده ) 2 . سوره ء حجر ، آيهء 22 ( و فرستاديم بادها را آبستن كنندگان ) 3 . سوره ء انبيا ، آيهء 30 ( آيا نديدند آنان كه كافر شدند كه آسمانها و زمين بسته بودند پس شكافتيم آنها را ) 4 . سوره ء ذاريات ، آيهء 47 ( و آسمان را بنا كرديم به قوت و هر آينه ما وسعت دهندگانيم ) 5 . سوره ء رحمن ، آيهء 33 ( اى گروه جن و انس ، اگر مىتوانيد كه نفوذ كنيد از اقطار آسمانها و زمين پس نفوذ كنيد ، نفوذ نخواهيد كرد مگر به سلطنتى )

78