" كسانى كه از تصرف در مال خود ممنوعند " مسأله 2304 - بچه اى كه بالغ نشده شرعا نمى تواند در مال يا در ذمهء خود - مثل اين كه ضامن شود يا قرض كند و مانند آن - تصرف نمايد ، و همچنين است نسبت به تصرف مالى در نفس خود - مثل اين كه خود را اجاره دهد ، يا در مضاربه يا مزارعه و مانند آن عامل شود - و اما حكم وصيت او در مالش در مسألهء " 2761 " خواهد آمد .
و نشانهء بلوغ يكى از سه چيز است :
( اول ) روييدن موى درشت زير شكم بالاى عورت در پسر .
( دوم ) بيرون آمدن منى .
( سوم ) تمام شدن پانزده سال قمرى در پسر ، و تمام شدن نه سال قمرى در دختر ، و خون حيض ديدن در مورد دخترى كه معلوم نيست نه سال او تمام شده يا نه .
مسأله 2305 - روييدن موى درشت در صورت و پشت لب و در سينه وزير بغل و درشت شدن صدا و مانند اينها ، نشانهء بالغ شدن نيست ، مگر انسان به واسطهء اينها يقين يا اطمينان به بلوغ پيدا كند .
مسأله 2306 - ديوانه نمى تواند در مال و ذمهء خود تصرف نمايد ، و همچنين نسبت به تصرف مالى در نفس خود ، و سفيه - يعنى كسى كه مال خود را در كارهاى بيهوده صرف مى كند - نمى تواند در مال و ذمهء خود - مثل اين كه ضامن بشود يا قرض كند - بدون اذن يا اجازه ء ولى تصرف نمايد ، و همچنين نمى تواند در نفس خود بدون اذن يا اجازه ء ولى تصرف مالى كند ، مثل اين كه خود را اجاره

629