كه مغرب شده افطار كند ، و بعد معلوم شود مغرب نبوده قضا لازم نيست .
( نهم ) آن كه براى خنك شدن يا بى جهت مضمضه كند - يعنى آب در دهان بگرداند - و بى اختيار فرو رود ، ولى اگر فراموش كند كه روزه است و آب را فرو دهد ، يا براى وضوى نماز واجب مضمضه كند و بى اختيار فرو رود ، قضا بر او واجب نيست .
( دهم ) آن كه كسى از جهت اكراه يا اضطرار يا تقيه افطار كند .
مسأله 1697 - اگر غير آب چيز ديگرى را در دهان ببرد و بى اختيار فرو رود ، يا آب داخل بينى كند و بى اختيار فرو رود ، قضا بر او واجب نيست .
مسأله 1698 - استنشاق و مضمضهء زياد براى روزه دار مكروه است ، و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد ، بهتر آن است كه سه مرتبه آب دهان را بيرون بريزد .
مسأله 1699 - اگر انسان بداند كه به واسطهء مضمضه يا استنشاق بى اختيار يا از روى فراموشى آب وارد گلويش مى شود ، نبايد مضمضه يا استنشاق كند .
مسأله 1700 - اگر در ماه رمضان بعد از تحقيق يقين كند كه صبح نشده ، و كارى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد ، و بعد معلوم شود صبح بوده ، قضا لازم نيست .
مسأله 1701 - اگر انسان شك كند كه مغرب شده يا نه ، نمى تواند افطار كند ، ولى اگر شك كند كه صبح شده يا نه ، پيش از تحقيق هم مى تواند كارى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد .
احكام روزه ء قضا مسأله 1702 - اگر ديوانه عاقل شود ، واجب نيست روزه هاى وقتى را كه ديوانه بوده قضا نمايد .
مسأله 1703 - اگر كافر مسلمان شود ، واجب نيست روزه هاى وقتى را كه كافر بوده قضا نمايد ، ولى اگر مسلمانى كافر شود ، روزه هايى را كه در زمان كفر از او فوت شده بايد قضا نمايد ، و اگر مسلمان شود به اسلام از او ساقط نمى شود .

504