4 - شك كثير الشك مسأله 1192 - كثير الشك كسى است كه عرفا بگويند زياد شك مى كند ، و كسى كه حال او به نحوى باشد كه لااقل در هر سه نماز پشت سر هم يك مرتبه شك كند مصداق كثير الشك است ، و چنانچه زياد شك كردن از غضب يا ترس يا پريشانى حواس نباشد ، به شك خود اعتنا نكند .
مسأله 1193 - كثير الشك اگر در به جا آوردن چيزى از اجزاء يا شرايط نماز شك كند ، بايد بنا بگذارد كه آن را به جا آورده ، مثلا اگر شك كند كه ركوع كرده يا نه ، بايد بنا بگذارد كه ركوع كرده است ، و اگر در به جا آوردن چيزى شك كند كه نماز را باطل مى كند - مثل اين كه شك كند كه نماز صبح را دو ركعت خوانده يا سه ركعت - بنا را بر صحت بگذارد .
مسأله 1194 - كسى كه در يك چيز نماز زياد شك مى كند ، چنانچه در چيزهاى ديگر نماز شك كند بايد به دستور آن شك عمل نمايد ، مثلا كسى كه زياد شك مى كند سجده كرده يا نه ، اگر در به جا آوردن ركوع شك كند ، بايد به دستور آن رفتار نمايد ، يعنى اگر به سجده نرفته ركوع را به جا آورد ، و اگر به سجده رفته اعتنا نكند .
مسأله 1195 - كسى كه در نماز مخصوصى - مثلا در نماز ظهر - زياد شك مى كند ، اگر در نماز ديگر - مثلا در نماز عصر - شك كند ، بايد به دستور شك رفتار نمايد .
مسأله 1196 - كسى كه فقط وقتى در جاى مخصوصى نماز مى خواند زياد شك مى كند ، اگر در غير آن جا نماز بخواند و شكى براى او پيش آيد ، بايد به دستور شك عمل نمايد .
مسأله 1197 - اگر انسان شك كند كه كثير الشك شده يا نه ، بايد به دستور شك عمل نمايد ، و كثير الشك تا وقتى يقين نكند كه به حال معمولى مردم برگشته ، بايد به شك خود اعتنا نكند .
مسأله 1198 - كسى كه زياد شك مى كند ، اگر شك كند ركنى را به جا آورده يا نه و

418