داراى عقل و شعور باشد ، ادراك كاربرد و نتيجهء وجود آن اعضا براى او ميسر نيست ، و هرگز نمى تواند بفهمد كه حكمت تشكيلات اسرار آميز مغز چيست ، يا دستگاه بينايى و شنوايى و جهاز تنفس براى او به چه كار مى آيد ، و وقتى به دنيا قدم گذاشت حكمت آنها ظاهر مى شود .
همچنين جنين جان انسان در رحم مادر طبيعت به وسيلهء تعليم و تربيت وحى الهى بايد به قوا و اعضايى مجهز شود كه ابزار حيات ابدى اوست ، و حكمت آن دستورات بعد از قدم گذاشتن به عالم آخرت - كه نسبت آن به دنيا ، نسبت دنيا به رحم مادر است - روشن مى شود .
به اين جهت تعبد در احكام دين از ضروريات خلقت انسان است ، بلكه از ضروريات كمال انسانى است ، چون ارزش عامل به عمل ، و ارزش عمل به داعى و محرك عامل بر آن عمل است ، و بيان معصوم ( عليه السلام ) هم راهنماى به اين واقعيت است " انما الاعمال بالنيات ولكل امرئ مانوى " ( 1 ) از اين رو اطاعت خدا براى خدا با چشم پوشيدن از مصلحت ومفسده و نفع و ضرر مقام مقربين است .
2 - لزوم تقليد از علماى دين براى كسانى كه قدرت استنباط ندارند : انسانى كه حفظ حيات و سلامت او تابع مقررات و قوانينى است ، چاره ندارد براى حفظ سلامت خود يا طبيب باشد ، و يا به طبيب حاذق مورد اعتماد مراجعه كند و به دستور او عمل نمايد ، و يا جانب احتياط را بگيرد و از هر چه احتمال مى دهد مضر به حال اوست خوددارى كند ، تا بداند يا از دانا بپرسد .
بلكه تقليد از ضروريات زندگى انسان است ، چه عالم باشد و چه جاهل ، نياز جاهل به تقليد در زندگى روزمره اش محتاج به بيان نيست ، و نياز عالم به تقليد به اين جهت است كه هر دانشمندى دايره ء دانش او به قسمت ناچيزى از احتياجات او محدود است ، مثلا دانشمند در طب در ساختمان خانه اش بايد مقلد مهندس و معمار ساختمان باشد ، و اگر سوار هواپيما شد مقلد خلبان ، و اگر سوار كشتى شد

1 . وسائل الشيعه ، جلد 1 ، صفحهء 49 ، ابواب مقدمهء عبادات ، باب 5 ، حديث 10 ( اين است و جز اين نيست كه اعمال وابسته به نيت ها است و براى هر كس آن است كه نيت كرده است )

189