شتر ، طلا و نقره به علت انتقال يا صدقه يا نذر به عين مال ، از حد نصاب خارج شود زكات واجب نمىشود .
( 1477 ) اگر به علت رسيدن مال به حد نصاب ، مستطيع شود و رسيدن سال زكات بعد از زمان حج باشد ، حج واجب مىشود ، و اگر از روى معصيت حج بجا نياورد تا سال زكات فرا برسد ، زكات واجب مىشود اگر چه به سبب تقصير در انجام حج و پرداخت زكات استطاعت او براى حج ، در سالهاى آينده از بين برود ، و اگر فرا رسيدن سال زكات قبل از اولين ماه از ماه‌هاى سه گانه حج ( شوال ، ذيقعده و ذيحجه ) باشد در اين صورت زكات واجب است و حج واجب نمىشود ، مگر آن كه با بقيه مال مستطيع براى حج باشد .
( 1478 ) كسى كه زكات يا خمس يا واجبات ماليه ديگرى كه به عين مال تعلق مىگيرد و هم كفاره يا قرض و مانند آن كه به عين مال تعلق نمىگيرد بدهكار است ، اگر بميرد و اموالش براى اداى همه آنها كافى نباشد ، اداى زكات و خمس و واجبات مالى كه به عين مال تعلق مىگيرد ، مقدم است .
( 1479 ) كسى كه حج و زكات بر عهده دارد ، اگر بميرد و مالش براى هر دو كافى نباشد چنانچه مالى كه متعلق زكات است باقى باشد اداى زكات مقدم است ، و اگر نه مالش بين حج و زكات تقسيم مىشود ، و اين در صورتى است كه سهم حج براى كمترين مراتب حج كافى باشد ، و اگر كافى نباشد احتمال دارد بين اداى زكات و انجام حج مخير باشند ، اگر چه احتياط واجب در اختيار نمودن حج است ، خصوصا اگر با انجام حج مقدارى مال براى زكات باقى بماند .
( 1480 ) غير از گندم ، جو ، خرما و كشمش ، در چيزهايى كه از زمين مىرويد و با پيمانه يا وزن معامله مىشود و از چيزهايى نيست كه مثل سبزيجات زود فاسد شود ، زكات مستحب است و نصاب اين گونه چيزها همان " سيصد من تبريز " است .
( 1481 ) اگر چند نفر در مالى شريك باشند ، كسى كه سهمش به مقدار نصاب رسيده زكات بر او واجب است ، و هم چنين اگر كسى در چند جا مالى داشته باشد در صورتى كه مجموع آنها به حد نصاب برسد ، زكات بر او واجب مىشود .

288