آن خلاف شأن او است كه در اين صورت خمس ندارد .
( 1377 ) اگر از غير كسب مالى به دست آورد ، مثلا چيزى به او ببخشند يا جايزه بدهند ، يا اين كه از راه وصيت يا نذر شخصى يا عمومى يا وقف ، چيزى به او برسد ، اگر از مخارج سالش زياد بيايد ، بنابر احتياط واجب بايد خمس آن را بدهد .
( 1378 ) مهرى را كه زن مىگيرد و ارثى كه به انسان از خويشاوندى مىرسد كه نمىداند با او خويشاوند است ، بنابر احتياط واجب اگر از مخارج سالش اضافه آمد ، بايد خمس بدهد ، ولى ارثهاى ديگر كه از خويشاوندى مىرسد كه مىداند با او خويشاوند است ، اگر چه از مخارج سالش زياد بيايد خمس ندارد ، ولى اگر علم دارد كه مورث خمس مال را نداده ، واجب است خمس آن را بدهد .
( 1379 ) پولى را كه انسان قرض گرفته و سر سال در دست او است بايد خمس آن را بدهد . و هم چنين بر شخص قرض دهنده ، در صورتى كه سر سال امكان وصول آن قرض باشد ، خمس واجب است اگر چه وصول نكرده باشد ، و در صورتى كه سر سال امكان وصول نداشت ، هر وقت كه وصول كرد فورا بايد خمس آن را بدهد .
( 1380 ) اگر به واسطه قناعت كردن ، منفعت كسب را كمتر مصرف كند و چيزى از مخارج سال زياد بيايد ، بايد خمس آن را بدهد . و هم چنين اگر كسى بيشتر از متعارف و متناسب با شأن خود در سال از در آمد مصرف كند خمس مقدار زائد را بايد بدهد .
( 1381 ) كسى كه ديگرى مخارج او را مىدهد ، مثل زنى كه شوهر مخارج او را مىدهد ، اگر خودش كسبى داشته باشد بايد خمس تمام مالى را كه به دست مىآورد بدهد ، ولى اگر مقدارى از آن را خرج زيارت و مانند آن كرده باشد ، فقط بايد خمس باقيمانده را بدهد .
( 1382 ) اگر ملكى را بر افراد معينى مثلا بر اولاد خود وقف نمايد ، چنانچه آنها در آن ملك زراعت و درختكارى كنند و از آن چيزى به دست آورند و از مخارج سال آنان زياد بيايد ، بايد خمس آن را بدهند .
( 1383 ) اگر مالى را كه فقير بابت خمس و زكات و صدقه مستحبى گرفته ، از مخارج سالش زياد بيايد و شخص با گرفتن اين مال ، ديگر فقير نباشد واجب است

271