( 1123 ) كسى كه چند نماز از او قضا شده و تعداد آنها را نمىداند مثلا نمىداند چهار تا بوده يا پنج تا ، چنانچه براى او مشكل نيست و عسر و حرج در كار نباشد ، لازم است آن قدر نماز بخواند تا علم پيدا كند به مقدار نمازهاى قضا شده يا اين كه بيشتر نماز قضا خوانده است ، و اگر تحصيل علم ممكن نيست ، به مقدارى كه اطمينان پيدا كند نماز بخواند ، و اگر آن هم نشد به قدرى كه گمان پيدا كند ، و اين احتياطات در صورتى است كه مىداند يا احتمال مىدهد كه سابقا مقدار آنها را مىدانسته و الا فقط به قدرى كه يقين دارد نماز بخواند و در مورد مقدار بيشتر ، احتياط كردن خوب است ولى ظاهر اين است كه لازم نيست .
( 1124 ) كسى كه نماز قضا از همين روز يا روزهاى پيش دارد ، مىتواند قبل از خواندن نمازى كه قضا شده ، نماز ادايى را بخواند و لازم نيست نماز قضا را جلو بيندازد ، گر چه مطابق احتياط است .
( 1125 ) كسى كه مىداند يك نماز چهار ركعتى نخوانده و نمى داند نماز ظهر است يا عصر است يا عشا ، اگر يك نماز چهار ركعتى به نيت قضاى نمازى كه نخوانده بخواند كافى است .
( 1126 ) كسى كه مىداند يكى از نمازهاى پنجگانه از او فوت شده و نمى داند كدام بوده ، كافى است يك نماز صبح و يك مغرب و يك چهار ركعتى به قصد ما في الذمه بخواند ، و در بلند يا آهسته خواندن آن مخير است ، و اگر مسافر بوده ، كافى است يك مغرب و يك دو ركعتى به قصد ما في الذمه بخواند .
( 1127 ) اگر از روزهاى گذشته نمازهاى قضا دارد و يك نماز يا بيشتر هم از همان روز از او قضا شده ، چنانچه براى قضاى تمام آنها وقت ندارد ، يا نمىخواهد همه را در آن روز بخواند ، مستحب است نماز قضاى آن روز را پيش از نماز ادا بخواند ، بلكه مطابق احتياط است .
( 1128 ) نماز قضا را با جماعت مىشود خواند ، چه نماز امام جماعت ادا باشد يا قضا ، و لازم نيست هر دو يك نماز را بخوانند مثلا اگر نماز قضاى صبح را با نماز ظهر يا عصر امام بخواند اشكال ندارد .
( 1129 ) نمازهاى مستحبى كه وقت خاص دارند در صورت ترك ، قضاى آنها

221