مزارعه مزارعه معامله اى است بين مالك و زارع بدين صورت كه مالك زمين را در اختيار زارع مىگذارد تا زراعت كند و در عوض مقدارى از حاصل آن را زارع به مالك بدهد .
( 1766 ) مزارعه چند شرط دارد :
1 - مالك به زارع بگويد : زمين را به تو واگذار كردم ، و زارع هم بگويد : قبول كردم ، يا بدون اين كه حرفى بزنند مالك ، زمين را براى مزارعه واگذار كند و زارع تحويل بگيرد .
2 - مالك و زارع هر دو بالغ و عاقل باشند و با قصد و اختيار خود مزارعه را انجام دهند و حاكم شرع آنان را از تصرف در اموالشان منع نكرده باشد ، بلكه اگر سفيه باشند ، اگر چه حاكم شرع جلوگيرى نكرده باشد نمىتوانند مزارعه را انجام دهند و اين حكم در همه معاملات جارى است .
3 - تمام محصول زمين به يكى از آن دو اختصاص داده نشود .
4 - سهم هر كدام به طور مشاع باشد ، مثل نصف يا ثلث حاصل و مانند اينها ، و بايد تعيين شده باشد پس اگر قرار بگذارند كه حاصل يك قطعه ، مال يكى و حاصل قطعه ديگر ، مال ديگرى باشد صحيح نيست ، و نيز اگر مالك بگويد : در اين زمين زراعت كن و هر چه مىخواهى به من بده ، صحيح نيست .
5 - مدتى را كه بايد زمين در اختيار زارع باشد معين كنند ، و بايد مدت به قدرى باشد كه در آن مدت به دست آمدن محصول ممكن باشد .
6 - زمين قابل زراعت باشد ، و اگر زراعت در آن ممكن نباشد ، اما بتوانند كارى

351