است ، مالك مىتواند ثواب صدقه را براى خود اختيار كند يا اين كه مالش را از اين شخص بگيرد .
( 1432 ) اگر مال حلالى با حرام مخلوط شود و مقدار حرام معلوم باشد و انسان بداند كه صاحب آن از چند نفر معين بيرون نيست ولى نتواند بفهمد كيست ، بايد بنا بر احتياط با آنها مصالحه نمايد ، و اگر مصالحه ممكن نيست بنا بر اظهر بين آنها به نسبت سهم هر كدام تقسيم نمايد .
( 1433 ) اگر عمدا مال حلالى را به قصد اكتفا كردن به خمس با مال حرام مخلوط كند ، بنا بر اظهر مورد مورد خمس نيست ، و بنا بر احتياط واجب بايد آن قدر صدقه بدهد تا يقين كند كه ذمه او برئ شده است .
جواهرى كه با غواصى به دست مىآيد ( 1434 ) اگر به وسيله غواصى ، يعنى فرو رفتن در دريا ، لؤلؤ و مرجان يا جواهر ديگرى كه با فرو رفتن در دريا بيرون مىآيد بدست آورند ، خواه روييدنى باشد ، يا معدنى ، چنانچه بعد از كسر هزينه غواصى ، قيمت آن به 18 نخود طلا برسد ، بايد خمس آن را بدهند ، خواه در يك نوبت آن را از دريا بيرون آورده باشند يا در چند نوبت .
( 1435 ) اگر از روى آب دريا يا از كنار دريا جواهر بگيرد ، در صورتى بايد خمس آن را بدهد كه اين كار شغلش باشد و از مخارج سالش به تنهايى يا با منفعت ديگر زياد بيايد ، و اگر به وسيله اسبابى جواهر را بيرون آورد ملحق شدن آن ، به صورتى كه خودش روى آب آمده باشد كه خمس ندارد ، بى وجه نيست .
( 1436 ) خمس ماهى و حيوانات ديگرى كه بدون فرو رفتن در دريا صيد مىشوند در صورتى واجب است كه براى كسب ، صيد كند و به تنهايى يا با منفعتهاى ديگر ، از مخارج سالش زيادتر باشد .
( 1437 ) اگر انسان بدون قصد اين كه چيزى از دريا بيرون آورد در دريا فرو رود و اتفاقا جواهرى به دستش آيد ، در صورتى كه قصد كند كه آن چيز ملكش باشد بنابر

280