منافع در بين سال خريده يا بعد از گذشت سال ، احتياطا با حاكم شرع مصالحه نمايد .
معدن ( 1416 ) اگر از معدن طلا ، نقره ، سرب ، مس ، آهن ، نفت ، زغال سنگ ، فيروزه ، عقيق ، زاج ، نمك ، و معادن ديگر چيزى به دست آورد ، در صورتى كه به مقدار نصاب برسد ، بنابر اقوى بايد خمس آن را بدهد ، و بر خلاف منفعت كسب ، خمس معدن را نمىتواند تا سر سال به تأخير بيندازد .
( 1417 ) نصاب معدن 15 مثقال معمولى طلاى سكه دار است ، يعنى اگر قيمت چيزى را كه از معدن بيرون آورده ، بعد از كم كردن هزينه اخراج به 15 مثقال طلاى سكه دار برسد ، بايد خمس آن را بدهد .
( 1418 ) سودى كه از معدن برده ، اگر قيمت آن به 15 مثقال طلاى سكه دار نرسد ، بنا بر اقوى خمس آن در صورتى لازم است كه به تنهايى يا با منفعت هاى ديگر كسب او ، از مخارج سالش زياد بيايد .
( ( 1419 ) لازم نيست كه معدن را يك دفعه اخراج كند بلكه اگر مدتى اعراض كند و دوباره مشغول شود نيز كافى است .
( 1420 ) اگر چند نفر با شراكت ، معدن را استخراج كنند ، چنانچه بعد از كسر هزينه استخراج ، نصيب هر كدام به حد نصاب برسد بايد خمس آن را بدهند ، و بنا بر احتياط واجب ، اگر نصيب مجموع همه به حد نصاب برسد ، بايد هر كدام خمس نصيب خود را بدهد .
( 1421 ) لازم نيست كه معدن يكى باشد بلكه اگر متعدد هم باشد و درآمد مجموع بعد از كسر هزينه به حد نصاب برسد خمس دارد و هم چنين لازم نيست كه معدن از يك نوع باشد ، بلكه اگر از چند نوع هم باشد ، خمس واجب است .

277