رفته عوض خمس را از فروشنده يا خريدار مطالبه مىكند .
مسأله 1770 - اگر جنسى را بخرد و بعد از معامله قيمت آن را از پول خمس نداده بدهد ، معامله‌اى كه كرده صحيح است . ولى چون از پولى كه خمس در آنست به فروشنده داده ، به مقدار پنج يك آن پول با و مديون مىباشد . و پولى را كه به فروشنده داده اگر از بين نرفته حاكم شرع پنج يك همان را مىگيرد و اگر از بين رفته عوض آن را از خريدار يا فروشنده مطالبه مىكند .
مسأله 1771 - اگر مالى را كه خمس آن داده نشده بخرد ، چنانچه حاكم شرع معامله پنج يك آن را اجازه ندهد معامله آن مقدار باطل است و حاكم شرع مىتواند پنج يك آن مال را بگيرد ، و اگر اجازه بدهد معامله صحيح است ، و خريدار بايد مقدار پنج يك پول آن را به حاكم شرع بدهد و اگر به فروشنده داده مىتواند از او پس بگيرد .
مسأله 1772 - اگر چيزى را كه خمس آن داده نشده به كسى ببخشد ، پنج يك آن چيز ، مال او نمىشود .
مسأله 1773 - اگر از كافر يا از كسى كه به دادن خمس عقيده ندارد ، مالى بدست انسان آيد ، واجب نيست خمس آن را بدهد ولى زمينى را كه از كافر ذمى بخرد كه او از مسلمان خريده و خمسش را نداده باشد بايد خمسش را به شرحى كه گفته مىشود بدهد .
مسأله 1774 - تاجر و كاسب و صنعتگر و مانند اينها از وقتى كه شروع به كاسبى مىكنند يك سال كه بگذرد ، بايد خمس آنچه را كه از خرج سالشان زياد آيد بدهند و كسى كه شغلش كاسبى نيست ، اگر اتفاقا منفعتى ببرد ، بعد از آن كه يك سال از موقعى كه فائده برده بگذرد ، بايد خمس

350