احكام خمس مسأله 1760 - در هفت چيز خمس واجب مىشود : اول - منفعت كسب ، دوم - معدن . سوم - گنج . چهارم - مال حلال مخلوط به حرام . پنجم - جواهرى كه بواسطه غواصى يعنى فرو رفتن در دريا بدست مىآيد . ششم - غنيمت جنگ . هفتم - زمينى كه كافر ذمى از مسمان بخرد و احكام اينها مفصلا گفته خواهد شد .
1 - منفعت كسب مسأله 1761 - هر گاه انسان از تجارت يا صنعت ، يا كسبهاى ديگر مالى بدست آورد ، اگر چه مثلا نماز و روزه ميتى را بجا آورد و از اجرت آن ، مالى تهيه كند آنچه از مخارج سال خود او و عيالاتش زياد بيايد ، بايد خمس يعنى پنج يك آن را به دستورى كه بعدا گفته مىشود بدهد .
مسأله 1762 - اگر از غير كسب مالى بدست آورد ، مثلا چيزى به وصيت با و بدهند يا ببخشند يا هديه كنند يا جايزه دهند بنا بر احتياط واجب است ، اگر از مخارج سالش زياد بيايد ، خمس آن را هم بدهد .
مسأله 1763 - مهرى را كه زن مىگيرد خمس ندارد . و همچنين است ارثى كه به انسان مىرسد . ولى اگر مثلا با كسى خويشاوندى دورى داشته باشد و نداند چنين خويش دارد احتياط مستحب آنست خمس ارثى را كه از او مىبرد ، اگر از مخارج سالش زياد بيايد بدهد .
مسأله 1764 - اگر مالى به ارث با و برسد و بداند كسى كه اين مال از او به ارث رسيده خمس آن را نداده ، بايد خمس آن را بدهد و نيز اگر در خود آن مال خمس نباشد ولى انسان بداند كسى كه آن مال از او به ارث رسيده ،

348