4 - استحاله مسأله 197 - اگر جنس چيز نجس به طورى عوض شود كه به صورت چيز پاكى در آيد پاك مىشود ، و چنين تغييرى را استحاله مىگويند : مثل آن كه چوب نجس بسوزد و خاكستر گردد . يا سگ در نمكزار فرو رود و نمك شود ولى اگر جنس آن عوض نشود مثل آن كه گندم نجس را آرد كنند يا نان بپزند پاك نمىشود .
مسأله 198 - كوزه گلى و مانند آن كه از گل نجس ساخته شده نجس است ، و بايد از ذغالى كه از چوب نجس درست شده اجتناب نمايند .
مسأله 199 - چيز نجسى كه معلوم نيست استحاله شده يا نه نجس است .
مسأله 200 - اگر شراب به خودى خود يا بواسطه آن كه چيزى مثل سركه و نمك در آن ريخته‌اند سركه شود پاك مىگردد .
مسأله 201 - شرابى كه از انگور نجس درست كنند ، با سركه شدن پاك نمىشود ، بلكه اگر نجاستى هم از خارج به شراب برسد احتياط واجب آن است كه بعد از سركه شدن از آن اجتناب نمايند .
مسأله 202 - سركه‌اى كه از انگور و كشمش و خرماى نجس درست كنند نجس است .
مسأله 203 - اگر پوشال ريز انگور يا خرما داخل آنها باشد و سركه بريزند ضرر ندارد . و نيز اگر پيش از آن كه خرما و كشمش و انگور سركه شود خيار و بادمجان و مانند اينها در آن بريزند اشكال ندارد .
5 - كم شدن دو سوم آب انگور مسأله 204 - آب انگورى كه جوش آمده پيش از آن كه دو ثلث آن بخار شود ، يعنى دو قسمت آن كم شود و يك قسمت آن بماند نجس نيست ، ولى خوردن آن حرام است ، ولى اگر ثابت شود كه مست كننده است حرام و نجس

37