مسأله 1954 - اگر در يك زمين جو و گندم و چيزى مانند برنج و لوبيا كه زكات آن واجب نيست بكارد ، خرجهائى كه براى هر كدام آنها كرده فقط پاى همان حساب مىشود ، ولى اگر براى هر دو مخارجى كرده بايد به هر دو قسمت نمايد ، مثلا اگر هر دو به يك اندازه بوده ، مىتواند نصف مخارج را از جنسى كه زكات دارد كسر نمايد .
مسأله 1955 - اگر براى شخم زدن يا كار ديگرى كه تا چند سال براى زراعت فايده دارد خرجى كند بنابر احتياط واجب بايد مخارج آن را بين چند سال تقسيم كند .
مسأله 1956 - اگر انسان در چند شهر كه فصل آنها با يكديگر اختلاف دارد و زراعت و ميوه آنها در يك وقت بدست نمىآيد گندم يا جو يا خرما يا انگور داشته باشد و همه آنها محصول يك سال حساب شود ، چنانچه چيزى كه اول مىرسد به اندازه نصاب باشد ، بايد زكات آن را موقعى كه مىرسد بدهد و زكات بقيه را هر وقت بدست مىآيد ادا نمايد ، و اگر آنچه اول مىرسد به اندازه نصاب نباشد در صورتى كه علم و يقين دارد با آنچه بعد بدست مىآيد به اندازه نصاب مىشود ، باز هم واجب است زكات آنچه را كه رسيده همان وقت و زكات بقيه را موقعى كه مىرسد بدهد و اگر يقين و علم ندارد كه همه آنها به اندازه نصاب شود ، صبر مىكند تا بقيه آن برسد ، پس اگر روى هم به مقدار نصاب شود ، زكات آن واجب است و اگر به مقدار نصاب نشود زكات آن واجب نيست .
مسأله 1957 - اگر درخت خرما يا انگور در يك سال دو مرتبه ميوه دهد اگر در هر مرتبه به مقدار نصاب نباشد زكات آن واجب نيست براى اين كه زراعت دو فصل مثل زراعت دو سال است .
مسأله 1958 - اگر مقدارى خرما يا انگور تازه دارد كه خشك آن به اندازه نصاب مىشود ، چنانچه به قصد زكات از تازه آن بقدرى به مستحق بدهد كه اگر

362