نام کتاب : توضيح المسائل ( فارسي ) نویسنده : الشيخ المنتظري جلد : 1 صفحه : 512
مسائل احياى زمينهاى موات
حريم
( مجهول المالك ) ، حكم اين زمينها مانند ساير اموالى است كه صاحب دارند . و تصرف در مال مجهول المالك موكول به نظر مجتهد جامع الشرايط مىباشد . " مسأله 2858 " زمين آبادى كه به ويرانى گراييده اگر صاحب آن شناخته شده باشد داراى سه حالت است : 1 - صاحب زمين به كلى از زمين صرف نظر كرده و توجهى به آن نداشته باشد ، كه اين صورت حكم زمين موات بالاصاله را خواهد داشت . 2 - صاحب زمين از زمين صرف نظر نكرده و تصميم بر احياى آن داشته باشد ولى به دليل نبود امكانات - مثل آب و ساير وسايل - قدرت بر احيا نداشته و احياى آن نياز به گذشت زمان دارد ، اين حالت حكم زمين احيا شده را دارد و كسى حق تصرف در آن را بدون اجازه مالك ندارد . 3 - صاحب زمين از زمين صرف نظر نكرده ولى آن را احيا نمىكند ، چون بهره بردارى از احيا نشده آن بيشتر از احيا شده آن است ، مانند اين كه خواسته باشد از علف آن استفاده كند . اين حالت نيز حكم زمين احيا شده را دارد ، و كسى حق تصرف در آن را بدون اجازه مالك ندارد . " مسأله 2859 " چون در زمان وجود حكومت صالح احياى زمين موات مشروط به اجازه حكومت است - هر چند اجازه به طور عام باشد - پس قبل از اجازه حكومت كسى حق تصرف در زمينهاى موات را ندارد ، و تنها افراد و گروههايى كه به آنان اجازه داده شده مىتوانند كارهاى مقدماتى را - از قبيل ديواركشى ، تسطيح و خاكبردارى - شروع كنند . و در زمان نبودن حكومت صالح اسلامى هر كه زودتر مقدمات احيا را شروع نمايد - اگر خارج از متعارف مردم نباشد - بر ديگران حق تقدم دارد ، ولى به مجرد به ثبت رساندن زمين بدون احياى آن ، حقى براى ثبت دهنده ثابت نمىشود و ثبت دهنده حق ندارد آن را بفروشد يا وقف نمايد و يا معاملات ديگرى بر آن انجام دهد . " مسأله 2860 " كسى كه اجازه احيا دارد لازم نيست شخصا اقدام به كارهاى مقدماتى و احيا نمايد ، بلكه اگر ديگرى را اجير يا وكيل كند كافى است ، و آثار عمل براى كسى است كه اجير يا وكيل گرفته است . حريم " مسأله 2861 " آبادى ، مزرعه ، قنات ، چاه ، نهر آب ، خانه ، ساختمان و هر چيزى كه در زمين موات احداث مىشود داراى حريم است ، و " حريم " مقدارى از زمين ، آب ،
512
نام کتاب : توضيح المسائل ( فارسي ) نویسنده : الشيخ المنتظري جلد : 1 صفحه : 512