مواردى لغو آن واجب مىباشد .
" مسأله 2535 " هيچ مسلمانى نبايد نسبت به مسائل و مشكلات ساير مسلمانان بى تفاوت باشد ، و به اندازه قدرت و توان خود موظف است در اصلاح امور دينى و دنيايى ديگران اقدام نمايد . از رسول خدا ( ص ) نقل شده است كه فرمودند : " كسى كه صبح كند در حالى كه به امور مسلمانان اهتمام نورزد مسلمان نيست " .
" مسأله 2536 " در معاشرت بايد حقوق شرعى و آزاديهاى مشروع افراد مسلمان محترم شمرده شود ، بنابراين اظهار نظرهاى علمى واجتماعى و نيز تشكلهاى صنفى و غير صنفى كه در مسير منافع جامعه اسلامى و رشد افراد باشد نبايد ممنوع يا محدود گردد ، و هر گونه محدوديتى در اين زمينه در حكم تجاوز به حقوق افراد خواهد بود .
" مسأله 2537 " شركت در مجالس گناه از هر قبيل و به هر شكل كه باشد حرام است ، و اگر انسان احتمال ندهد كه مجلس گناه باشد و پس از شركت متوجه گناه بودن آن شود ، چنانچه نتواند نهى از منكر نمايد يا نهى او مؤثر نباشد بايد مجلس را ترك كند .
" مسأله 2538 " تجسس در مسائل شخصى و خانوادگى حتى در مفاسد اخلاقى افراد توسط هر شخص يا ارگان جايز نيست ، و اشاعه فحشا حرام مىباشد ، همچنين گوش دادن به مكالمات اشخاص توسط شنود يا به هر شكل ديگر و نيز كنترل نامه هاى شخصى و پيگيرى عيوب و خطاها و لغزشهاى شخصى افراد حرام است ، و مرتكب آن بايد نهى شود و در صورت اصرار بر آن بايد توسط محكمه صالح تعزير گردد . از رسول خدا ( ص ) نقل شده كه فرمودند : " هر كس به سخن ديگران بدون رضايت آنان گوش دهد در روز قيامت در دو گوش او سرب ريخته مىشود " .
" مسأله 2539 " اگر كسى بر اثر تجسس بر رازى از رازهاى زندگى داخلى مردم آگاه شود نبايد آن را افشا كند ، و اگر آن را افشا كند و موجب زيان مالى يا آبرويى به كسى شود ، صرف نظر از گناهى كه كرده بايد آن زيان را جبران نمايد .
" مسأله 2540 " در حكومت صالح اسلامى تجسس و مراقبت از كارهاى غير شخصى اقليتهاى مذهبى و غير مذهبى و نيز كارهاى غير شخصى افرادى كه مخالفت و ضديت آنان با اسلام محرز باشد و احتمال عقلايى توطئه از طرف آنان داده شود در حد ضرورت جايز بلكه در بعضى موارد لازم مىباشد ، و تشخيص موارد ذكر شده و كيفيت و مقدار مراقبت بايد به وسيله كارشناسان متدين و متعهد حكومت صالح و بر اساس قانون و مطابق با موازين شرعى تعيين گردد .

( 1 ) وسائل الشيعه ، كتاب الامر بالمعروف والنهى عن المنكر ، باب 18 از ابواب " فعل المعروف " ، حديث 2 . ( 2 ) برگرفته از وسائل الشيعه ، كتاب التجاره ، باب 94 از ابواب " ما يكتسب به " ، حديث 9 .

453