ميقات رفت يا مثلا براى تجارت به جده رفت و در آنجا استطاعت حج را با همه شرايط آن پيدا كرد ، حج بر او واجب مىشود و از حجه الاسلام كفايت مىكند .
" مسأله 1923 " اگر از طرف دولت براى حج در سالهاى آينده ثبت نام مىكنند و راهى براى حج جز اين طريق نيست ، كسانى كه هنگام ثبت نام استطاعت مالى دارند واجب است اسم خود را بنويسند ، هر چند در همان سال قرعه به نامشان اصابت نكند .
و اگر كوتاهى نمايند و ثبت نام نكنند حج بر آنان ثابت شده است . بلكه اگر كسى فعلا استطاعت مالى ندارد ولى مىداند كه به زودى مستطيع مىشود و در آن وقت ديگر ثبت نام نمىكنند ، در اين صورت هم اگر مىتواند بايد اسم خود را بنويسد .
" مسأله 1924 " اگر كسى مستطيع شود و حج بجا نياورد و بعد فقير شود ، بايد گرچه به زحمت باشد بعدا حج بجا آورد . و اگر به هيچ قسم نتواند حج برود ، چنانچه كسى او را براى حج اجير كند بايد به مكه برود و حج كسى را كه براى او اجير شده بجا آورد و تا سال بعد در مكه بماند و براى خود حج نمايد ، ولى اگر ممكن باشد كه اجير شود و اجرت را نقد بگيرد و كسى كه او را اجير كرده راضى شود كه حج او در سال بعد انجام شود ، بايد سال اول براى خود ، و سال بعد براى كسى كه اجير شده حج نمايد .
" مسأله 1925 " اگر در سال اولى كه مستطيع شده بدون سستى و تأخير به مكه رود و در وقت معينى كه دستور داده اند به عرفات و مشعر الحرام نرسد ، چنانچه در سالهاى بعد مستطيع نباشد حج بر او واجب نيست ، ولى اگر از سالهاى پيش مستطيع بوده و نرفته ، اگر چه به زحمت باشد بايد حج بجا آورد .
" مسأله 1926 " اگر در سال اولى كه مستطيع شده به حج نرود و بعد فقير شود يا به واسطه پيرى يا بيمارى يا عذر ديگرى نتواند حج را بجا آورد و از اين كه خودش در آينده بتواند به حج برود نا اميد باشد ، بايد نايب بگيرد ، بلكه اگر در همان سالى كه مستطيع شده از رفتن به حج ناتوان باشد و از اين كه در آينده بتواند انجام دهد نيز نا اميد باشد بنابر احتياط واجب بايد نايب بگيرد .
نيابت در حج :
" مسأله 1927 " كسى كه حج بر او واجب شده چنانچه آثار مرگ در او ظاهر شود ، بايد وصيت كند كه به جاى او حج بجا آورند ، و اگر از دنيا برود مخارج حج به مقدار حج از ميقات از اصل مال او برداشته مىشود . و اگر نايب گرفتن از ميقات ممكن نباشد همه

( 1 ) مقابل " حج بلدى " كه انسان براى خود يا به نيابت ديگرى از بلد و شهر خود به قصد حج حركت مىكند .

337