" مسأله 1287 " ماموم بايد بجز حمد و سوره همه ذكرهاى ديگر نماز را خودش بخواند ، ولى اگر ركعت اول يا دوم او ركعت سوم يا چهارم امام باشد ، بايد حمد و سوره را بخواند و بنابر احتياط حتى " بسم الله " آن را نيز آهسته بخواند .
" مسأله 1288 " در نماز " صبح " و " مغرب " و " عشا " اگر ماموم در ركعت اول و دوم صداى حمد و سوره امام جماعت را بشنود - اگر چه كلمات را تشخيص ندهد - بايد حمد و سوره را نخواند ، و در صورتى كه صداى امام جماعت را نشنود مستحب است حمد و سوره را بخواند ، ولى بايد آهسته بخواند و چنانچه از روى اشتباه بلند بخواند اشكال ندارد .
" مسأله 1289 " اگر ماموم بعضى از كلمات حمد و سوره امام را بشنود بنابر احتياط واجب حمد و سوره را نخواند .
" مسأله 1290 " اگر ماموم از روى اشتباه حمد و سوره را بخواند يا خيال كند صدايى را كه مىشنود صداى امام نيست و بعد بفهمد صداى امام بوده نمازش صحيح است .
" مسأله 1291 " بنابر احتياط ماموم در ركعت اول و دوم نماز " ظهر " و " عصر " حمد و سوره را نخواند ، و مستحب است به جاى آن ذكر بگويد .
" مسأله 1292 " اگر ماموم سلام نماز امام را بشنود يا بداند كه چه وقت سلام مىگويد احتياط آن است كه پيش از امام سلام ندهد ، مگر اين كه عذرى داشته باشد .
و چنانچه از روى عمد و بدون عذر پيش از امام سلام دهد نمازش خالى از اشكال نيست ، ولى اگر از روى اشتباه يا با داشتن عذر پيش از امام سلام دهد نمازش صحيح است و لازم نيست دوباره با امام سلام دهد .
" مسأله 1293 " اگر ماموم بجز تكبيرة الاحرام و سلام ذكرهاى ديگر نماز را پيش از امام بگويد اشكال ندارد ، ولى اگر آنها را بشنود يا بداند امام چه وقت مىگويد بنابر احتياط مستحب پيش از امام نگويد .
" مسأله 1294 " ماموم بايد غير از آنچه در نماز خوانده مىشود كارهاى ديگر آن را - مانند ركوع و سجود - كمى بعد از امام جماعت بجا آورد ، و اگر از روى عمد پيش از امام يا دقيقا همزمان با او و يا با فاصله طولانى پس از او انجام دهد صحت نمازش محل اشكال است .
" مسأله 1295 " كسى كه از روى اشتباه جلوتر از امام به ركوع رفته است سه صورت دارد :
الف - چنانچه به گونه اى باشد كه اگر برگردد مقدارى از قرائت امام را درك مىكند ،

231