بجا آورده يا نه ، بايد بجا آورد . ولى چنانچه با توجه و التفات نشستن يا خوابيدن را به جاى ايستادن انجام داده و پيش از شروع در حمد يا تسبيحات شك كرده است ، پس اگر در تشهد شك كرده آن را به قصد قربت مطلقه بجا آورد و نماز او صحيح است ، و اگر در سجده شك كرده آن را بجا آورد و نماز را تمام كرده و بنابر احتياط واجب دوباره بخواند .
" مسأله 1036 " اگر شك كند يكى از ركنهاى نماز را بجا آورده يا نه ، دو صورت دارد :
الف - چنانچه مشغول كار بعد از آن نشده - مثلا پيش از خواندن تشهد شك كند كه دو سجده را بجا آورده يا نه - بايد بجا آورد ، و چنانچه بعد يادش بيايد كه آن ركن را انجام داده بوده ، چون ركن زياد شده نمازش باطل است .
ب - چنانچه مشغول كار بعد از آن شده - مثلا مشغول خواندن تشهد است و شك كند دو سجده را بجا آورده يا نه - بايد به شك خود اعتنا نكند ، و اگر يادش بيايد كه آن ركن را انجام نداده ، در صورتى كه مشغول ركن بعد نشده بايد بجا آورد ، و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش باطل است . بنابراين اگر پيش از ركوع ركعت بعد يادش بيايد كه دو سجده را انجام نداده بايد برگردد و بجا آورد و نمازش صحيح است ، و اگر در ركوع يا پس از آن يادش بيايد نمازش باطل است .
" مسأله 1037 " اگر شك كند عملى را كه ركن نيست بجا آورده يا نه ، دو حالت دارد :
الف - چنانچه مشغول كار بعد از آن نشده - مثلا پيش از شروع سوره شك كند كه حمد را خوانده است يا نه - بايد آن را بجا آورد ، و اگر بعد از انجام آن يادش بيايد كه آن را انجام داده بوده نمازش صحيح است .
ب - چنانچه مشغول كار بعد از آن شده - مثلا مشغول خواندن سوره است و شك كند كه حمد را خوانده يا نه - بايد به شك خود اعتنا نكند ، و اگر يادش بيايد كه آن را انجام نداده ، در صورتى كه مشغول ركن بعد نشده بايد بجا آورد ، و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش صحيح است . بنابراين اگر مثلا در قنوت يادش بيايد كه حمد را نخوانده بايد برگردد و بخواند ، و اگر در ركوع يادش بيايد نماز او صحيح است ، ولى بعد از نماز بنابر احتياط واجب دو سجده سهو بجا آورد .
" مسأله 1038 " اگر شك كند سلام نماز را گفته يا نه ، يا شك كند درست گفته يا نه ، چنانچه مشغول تعقيبات نماز يا مشغول نماز ديگر شده يا به واسطه انجام كارى كه نماز را به هم مىزند از حال نمازگزار بيرون رفته است به شك خود اعتنا نكند ، و اگر پيش از اينها شك كند ، پس اگر در اصل گفتن سلام شك كرده بايد سلام را بگويد ، و اگر در صحيح گفتن سلام شك كرده بنابر احتياط واجب آن را بگويد .

192