مسائل ارث " مسأله 3021 " اسباب و موجبات ارث سه چيز است :
1 - " خويشاوندى نسبى " كه خود به سه دسته تقسيم مىشود و تفصيل آن در مسأله " 3027 " بيان شده است .
2 - " خويشاوندى سببى " يعنى " زوجيت " كه به وسيله آن زن و شوهر دائم از يكديگر ارث مىبرند .
3 - " ولاء " كه به وسيله آن كسى كه بر ديگرى يك نحو ولايت دارد - در صورت نبودن خويشاوندان نسبى - از او ارث مىبرد ، و آن بر سه قسم است :
اول - " ولاء عتق " كه به واسطه آن مولى از بنده خود كه او را آزاد كرده ارث مىبرد ، به شرط آن كه آن بنده خويشاوند نسبى نداشته باشد .
دوم - " ضمان جريره " يعنى اين كه انسان با كسى قرار مىگذارد در زندگى كمك انسان و ضامن جنايات او باشد و در عوض از او ارث ببرد .
سوم - " امامت " كه به واسطه آن امام مسلمين از كسى كه هيچ وارث ندارد ارث مىبرد .
لازم به ذكر است كه موضوع عتق در اين زمان منتفى شده است و ضمان جريره نيز متعارف نيست .
" مسأله 3022 " چيزهايى كه به طور كلى مانع ارث بردن انسان مىشود عبارت است از :
الف - " بنده بودن " ، پس بنده هر چند فرزند يا پدر ميت باشد از او ارث نمىبرد .
ب - " كفر " ، پس كافر از مسلمان ارث نمىبرد .
ج - " قتل عمد " ، پس اگر كسى به ناحق و عمدا ديگرى را كشته باشد از او ارث نمىبرد .

548