نام کتاب : توضيح المسائل ( فارسي ) نویسنده : الشيخ المنتظري جلد : 1 صفحه : 299
نه ، بنابر احتياط واجب بايد به هر راه ممكن قيمت آن را معلوم كند . " مسأله 1698 " استخراج معادن و گنجها اگر به وسيله حكومت اسلامى جامع الشرايط صورت پذيرد خمس ندارد ، و حكومت عدل طبق مصلحت قطعى مىتواند معدنى را به فرد ديگرى واگذار نمايد يا به او اجاره دهد ، و در اين دو صورت خمس آن به عهده آن فرد مىباشد ، مگر اين كه مقدار خمس در قرارداد اجاره حساب شده باشد . و اگر كسى بدون اجازه حكومت عدل اسلامى يا در زمان نبودن آن معدنى را استخراج نمايد ، خمس آن را به ترتيبى كه گفته شد بايد بپردازد . 3 - گنج : " گنج " مالى است كه در زمين ، درخت ، كوه و يا ديوار پنهان بوده و كسى آن را پيدا كند و طورى باشد كه مردم به آن گنج بگويند . " مسأله 1699 " اگر انسان در جايى كه ملك كسى نيست يا در زمينى كه از كسى خريده گنجى پيدا كند و بداند از كسانى كه مالك زمين بوده اند نيست ، مال خود او مىشود و بايد خمس آن را بپردازد ، ولى اگر احتمال دهد مال يكى از صاحبان پيشين زمين بوده بنابر احتياط بايد به آنان اطلاع دهد و چنانچه صاحب آن را پيدا كند بايد به او برگرداند ، و اگر معلوم شود به هيچ يك از آنان تعلق ندارد مال خود او مىشود و فقط بايد خمس آن را بپردازد . " مسأله 1700 " نصاب گنج بنابر احتياط واجب همان نصاب معدن است كه در مسأله " 1690 " گفته شد ، بنابراين اگر قيمت آن پيش از كسر مخارج به حد نصاب برسد ، بنابر احتياط واجب بايد پس از كسر هزينه اى كه صرف كرده خمس باقيمانده آن را بدهد . " مسأله 1701 " اگر در ظرفهاى متعددى كه در يك جا دفن شده مالى پيدا كند كه قيمت آنها روى هم به حد نصاب برسد بايد خمس آن را بپردازد ، همچنين اگر در چند جا گنج پيدا كند و روى هم به حد نصاب برسد بنابر احتياط خمس آن را بدهد ، مگر اين كه استخراج آنها با فاصله زمانى باشد و عرفا بيش از يك استخراج به حساب آيد ، كه در اين صورت هر كدام جداگانه حساب مىشود . " مسأله 1702 " اگر چند نفر گنجى پيدا كنند و قيمت سهم هر يك به حد نصاب برسد بايد خمس آن را بپردازند . " مسأله 1703 " اگر كسى حيوانى بخرد و در شكم آن مالى پيدا كند ، چنانچه احتمال دهد كه مال فروشنده است بنابر احتياط واجب بايد به او خبر دهد ، و اگر معلوم شود مال او
299
نام کتاب : توضيح المسائل ( فارسي ) نویسنده : الشيخ المنتظري جلد : 1 صفحه : 299