رمضان سال بعد طول بكشد قضاى روزه هائى را كه نگرفته بر أو واجب نيست و بايد براى هر روز يك مد كه تقريبا ده سير است طعام يعنى گندم يا جو يا نان و مانند اينها به فقير بدهد ولى اگر بواسطة عذر ديگرى مثلا براى مسافرت روزه نگرفته بأشد و عذر أو تا ماه رمضان بعد باقي بماند روزه هائى را كه نگرفته بايد قضا كند و احتياط واجب آنست كه براى هر روز يك مد طعام نيز به فقير بدهد ( مسأله 1701 ) اگر بواسطة مرضى روزه ماه رمضان را نگيرد و بعد از ماه رمضان مرض أو بر طرف شود ولى عذر ديگرى پيدا كند كه نتواند تا ماه رمضان بعد قضاى روزه را بگيرد بايد روزه هائى را كه نگرفته قضا نمايد ، و بنابر احتياط واجب براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد ، و نيز اگر در ماه رمضان غير از مرض عذر ديگرى داشته بأشد و بعد از ماه رمضان آن عذر بر طرف شود و تا ماه رمضان سال بعد بواسطة مرض نتواند روزه بگيرد بايد براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد و بنابر احتياط روزه هائى را كه نگرفته قضا كند .
( مسأله 1702 ) اگر در ماه رمضان بواسطة عذرى روزه نگيرد و بعد از ماه رمضان عذر أو بر طرف شود و تا ماه رمضان آينده عمدا قضاى روزه را نگيرد بايد روزه را قضا كند و براى هر روز يك مد طعام هم به فقير بدهد .
( مسأله 1703 ) اگر در قضاى روزه كوتاهى كند تا وقت تنگ شود و در تنگى وقت عذر پيدا كند بايد قضا را بعدا بگيرد و براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد ، و اگر بعد از بر طرف شدن عذر تصميم داشته بأشد كه روزه‌هاى خود را قضا كند ولى پيش از آن كه قضا نمايد در تنگى وقت عذر پيدا كند ، بايد قضا را بعدا بگيرد و بنابر احتياط واجب براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد .
( مسأله 1704 ) اگر مرض انسان چند سال طول بكشد بعد از آن كه خوب شد بايد قضاى ماه رمضان آخر را بگيرد و براى هر روز از سالهاى پيش يك مد طعام به فقير بدهد .
( مسأله 1705 ) كسى كه بايد براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد ، مىتواند كفاره

287