كافر بوده بنابر احتياط بايد قضا نمايد .
( مسأله 1693 ) روزه أي كه از انسان بواسطة مستى فوت شده بايد قضا نمايد اگر چه چيزى را كه بواسطة آن مست شده براى معالجه خورده بأشد .
( مسأله 1694 ) اگر براى عذرى چند روز روزه نگيرد و بعد شك كند كه چه وقت عذر أو بر طرف شده بنابر احتياط مقدار بيشترى را كه احتمال مىدهد روزه نگرفته قضا نمايد مثلا كسى كه پيش از ماه رمضان مسافرت كرده و نمىداند پنجم ماه رمضان از سفر بر گشته يا ششم و يا أين كه مثلا در آخرهاى ماه رمضان مسافرت كرده و بعد از رمضان بر گشته و نمىداند كه بيست و پنجم ماه رمضان مسافرت كرده يا بيست و ششم در هر دو صورت بايد مقدار بيشتر يعنى شش روز را قضا كند .
( مسأله 1695 ) اگر از چند ماه رمضان روزه قضا داشته بأشد قضاى هر كدام را كه أول بگيرد مانعى ندارد . ولى اگر وقت قضاى ماه رمضان آخر تنگ بأشد مثلا پنج روز از ماه رمضان آخر قضا داشته بأشد و پنج روز هم به ماه رمضان مانده بأشد احتياط واجب آنست كه أول قضاى ماه رمضان آخر را بگيرد .
( مسأله 1696 ) اگر قضاى روزه چند ماه رمضان بر أو واجب بأشد و در نيت معين نكند روزه أي را كه مىگيرد قضاى كدام ماه رمضان است قضاى سال آخر بلكه بنابر أحوط قضاى هيچ يك حساب نمىشود .
( مسأله 1697 ) در قضاى روزه ماه رمضان مىتواند پيش از ظهر روزه خود را باطل نمايد ولى اگر وقت قضا تنگ بأشد بنابر احتياط نبايد آن را باطل نمايد .
( مسأله 1698 ) اگر قضاى روزه ميتى را گرفته بأشد بهتر آنست كه بعد از ظهر روزه را باطل نكند .
( مسأله 1699 ) اگر بواسطة مرض يا حيض يا نفاس روزه ماه رمضان را نگيرد و پيش از تمام شدن ماه رمضان بميرد لازم نيست روزه هائى را كه نگرفته براى أو قضا كنند .
( مسأله 1700 ) اگر بواسطة مرضى روزه ماه رمضان را نگيرد و مرض أو تا ماه

286