احكام قسم خوردن ( مسأله 2684 ) اگر قسم بخورد كه كارى را انجام دهد يا ترك كند مثلا قسم بخورد كه روزه بگيرد ، يا دود استعمال نكند چنانچه عمدا مخالفت كند بايد كفاره بدهد يعنى يك بنده آزاد كند يا ده فقير را سير كند يا آنان را بپوشاند و اگر اينها را نتواند بايد سه روز روزه بگيرد و بايد روزه پى در پى بأشد .
( مسأله 2685 ) قسم چند شرط دارد :
( أول ) كسى كه قسم مىخورد بايد بالغ و عاقل بأشد ، و از روى قصد قسم بخورد ، پس قسم خوردن بچه و ديوانه و مست و كسى كه مجبورش كرده اند درست نيست و هم چنين است اگر در حال عصباني بودن بي قصد قسم بخورد .
( دوم ) كارى را كه براى انجام آن قسم مىخورد بايد حرام يا مكروه نباشد ، و كارى را كه قسم مىخورد ترك كند بايد واجب يا مستحب نباشد ، و اگر قسم بخورد كار مباحى را بجا آورد بايد ترك آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد ، و نيز اگر قسم بخورد كار مباحى را ترك كند بايد انجام آن بهتر از تركش نباشد .
( سوم ) به يكى از اسمهاى خداوند عالم قسم بخورد كه به غير ذات مقدس أو گفته نمىشود مانند ( خدا ) و ( الله ) و نيز اگر به اسمى قسم بخورد كه به غير خدا هم مىگويند ، ولى به قدرى به خدا گفته مىشود كه هر وقت كسى آن اسم را بگويد ذات مقدس حق در نظر مىآيد ، مثل آن كه به خالق و رازق قسم بخورد ، صحيح است ، بلكه احتياط وجوبى در غير أين صورت هم عمل كردن به قسم است .
( چهارم ) قسم را به زبان بياورد و اگر بنويسد يا در قلبش آن را قصد كند صحيح نيست ولى آدم لآل اگر با إشارة قسم بخورد صحيح است .
( پنجم ) عمل كردن به قسم براى أو ممكن بأشد و اگر موقعى كه قسم مىخورد ممكن بأشد و بعدا از عمل به آن عاجز شود از وقتى كه عاجز مىشود قسم أو به هم

469