احكام مساقات ( آبيارى ) ومغارسه ( درختكارى ) ( مسأله 2256 ) اگر انسان با شخصي چنين قراداد كند كه درختان ميوه أي را كه ميوه آنها مال أو است يا اختيار ميوه آنها با أو است تا مدتى معين به آن شخص واگذار مىكند كه آنها را رسيدگى نموده و آبيارى كند و در عوض مقداري از آن ميوه‌ها را كه قرار مىگذارند براى خود بردارد . أين معامله را مساقات مىگويند .
( مسأله 2257 ) معامله مساقات در درختهائى كه ميوه نمىدهند مثل بيد و چنار صحيح نيست و در مثل درخت حنا كه از برگ آن استفاده مىكنند اشكال دارد .
( مسأله 2258 ) در معامله مساقات لازم نيست صيغه بخوانند بلكه اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را واگذار كند و كسى كه كار مىكند به همين قصد مشغول كار شود معامله صحيح است .
( مسأله 2259 ) مالك و كسى كه رسيدگى درختها را به عهده مىگيرد بايد بالغ و عاقل باشند و كسى آنها را مجبور نكرده بأشد ، و نيز مالك بايد سفيه نباشد ، يعنى مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف نكند .
( مسأله 2260 ) مدت مساقات بايد معلوم بأشد و اگر أول آن را معين و آخر آن را موقعى قرار دهند كه ميوه آن سال بدست مىآيد صحيح است .
( مسأله 2261 ) بايد سهم هر كدام نصف يا ثلث حاصل ، و مانند اينها بأشد و اگر قرار بگذارند كه مثلا صد من از ميوه‌ها مال مالك و بقيه مال كسى بأشد كه كار مىكند معامله باطل است .
( مسأله 2262 ) بايد قرار معامله مساقات را پيش از ظاهر شدن ميوه بگذارند و اگر بعد از ظاهر شدن ميوه و پيش از رسيدن آن قرار بگذارند چنانچه كارى مانند آبيارى كه براى پرورش درخت لازم است باقي نمانده بأشد معامله صحيح نيست ، اگر چه احتياج بكارى مانند چيدن ميوه و نگهدارى آن داشته بأشد . بلكه اگر كارى كه

387