براى پرورش درخت لازم است باقي مانده بأشد صحت معامله محل اشكال است .
( مسأله 2263 ) معامله مساقات در بوته خربزه و خيار و مانند اينها بنابر احتياط صحيح نيست .
( مسأله 2264 ) درختى كه از آب باران يا رطوبت زمين استفاده مىكند و به آبيارى احتياج ندارد اگر به كارهاى ديگر مانند بيل زدن و كود دادن محتاج بأشد معامله مساقات در آن صحيح است .
( مسأله 2265 ) دو نفرى كه معامله مساقات كرده اند با رضايت يكديگر مىتوانند معامله را به هم بزنند . و نيز اگر در ضمن قرارداد مساقات شرط كنند كه هر دو يا يكى از آنان حق به هم زدن معامله را داشته باشند مطابق قرارى كه گذاشته‌اند به هم زدن معامله اشكال ندارد . و اگر در ضمن معامله مساقات شرطي كنند و آن شرط عملي نشود كسى كه شرط به نفع أو است مىتواند معامله را به هم بزند .
( مسأله 2266 ) اگر مالك بميرد معامله مساقات به هم نمىخورد و ورثه اش بجاى أو خواهند بود .
( مسأله 2267 ) اگر كسى كه پرورش درختها به أو واگذار شده بميرد چنانچه در عقد شرط نكرده باشند كه خودش آنها را پرورش دهد ورثه اش بجاى أو مىباشند ، و چنانچه خودشان عمل را انجام ندهند و أجير هم نگيرند حاكم شرع از مال ميت أجير مىگيرد و حاصل را بين ورثه ميت و مالك قسمت مىكند ، و اگر قرار داد كرده باشند كه خود أو درختها را پرورش دهد ، با مردن أو معامله به هم مىخورد .
( مسأله 2268 ) اگر شرط كند كه تمام حاصل براى مالك بأشد مساقات باطل است . و ميوه مال مالك مىباشد و كسى كه كار مىكند نمىتواند مطالبه اجرت نمايد ، ولى اگر باطل بودن مساقات به جهت ديگر بأشد مالك بايد مزد آبيارى و كارهاى ديگر را به مقدار معمول به كسى كه درختها را رسيدگى كرده بدهد . ولى اگر مقدار معمول بيشتر از مقدار قرار داد بأشد دادن زيادى محل اشكال است .
( مسأله 2269 ) اگر زمينى را به ديگرى واگذار كند كه در آن درخت بكارد و آنچه

388