احكام مزارعه ( مسأله 2220 ) مزارعه آنست كه مالك با زارع چنين معامله كند كه مالك زمين را در اختيار أو بگذارد تا زراعت كند و مقداري از حاصل آن را به مالك بدهد .
( مسأله 2221 ) مزارعه چند شرط دارد :
( أول ) آن كه صاحب زمين به زارع بگويد زمين را براى زراعت به تو واگذار كردم و زارع هم بگويد قبول كردم ، يا بدون أين كه حرفى بزنند مالك زمين را به زارع به قصد زراعت واگذار كند و زارع قبول نمايد .
( دوم ) صاحب زمين و زارع هر دو بالغ و عاقل باشند و با قصد و اختيار خود مزارعه را انجام دهند و سفيه نباشند يعنى مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف نكنند .
( سوم ) مالك و زارع از تمام حاصل زمين ببرند ، پس اگر مثلا شرط كنند كه آنچه أول يا آخر بدست مىرسد مال يكى از آنان بأشد مزارعه باطل است .
( چهارم ) سهم هر كدام نصف يا ثلث حاصل و مانند اينها بأشد پس اگر مالك بگويد در أين زمين زراعت كن و هر چه مىخواهى به من بده صحيح نيست ، و هم چنين است اگر مقدار معينى از حاصل را مثلا ده من فقط براى زارع يا مالك قرار دهند .
( پنجم ) مدتى را كه بايد زمين در اختيار زارع بأشد معين كنند و بايد به مقداري بأشد كه در آن مدت بدست آمدن حاصل ممكن بأشد . و اگر أول مدت را روز معينى و آخر مدت را رسيدن حاصل قرار دهند كافى است .
( ششم ) زمين قابل زراعت بأشد و يا اگر اكنون آماده نيست بتوانند آن را آماده زراعت كنند كه در أين صورت نيز مزارعه صحيح است .
( هفتم ) اگر منظور هر كدام آنان زراعت مخصوصى است چيزى را كه زارع بايد بكارد معين كنند ، ولى اگر زراعت معينى را در نظر ندارند يا زراعتى را كه هر دو در

379