مواردى كه انسان مىتواند معامله را به هم بزند ( مسأله 2116 ) حق به هم زدن معامله را خيار مىگويند و خريدار و فروشنده در يازده صورت مىتوانند معامله را به هم بزنند :
( أول ) آن كه از مجلس معامله متفرق نشده باشند و أين خيار را خيار مجلس مىگويند .
( دوم ) آن كه مشترى يا فروشنده در بيع يا يكى از دو طرف معامله در معاملات ديگر مغبون شده بأشد كه آن را " خيار غبن " گويند .
( سوم ) در معامله قرار داد كنند كه تا مدت معينى هر دو يا يكى از آنان بتوانند معامله را به هم بزنند كه آن را " خيار شرط " گويند ( چهارم ) يكى از دو طرف معامله مال خود را بهتر از آنچه هست نشان دهد و طورى كند كه قيمت مال در نظر مردم زياد شود كه در أين صورت طرف ديگر مىتواند معامله را به هم بزند و آن را " خيار تدليس " گويند .
( پنجم ) يكى از دو طرف معامله با ديگرى شرط كند كه كارى را انجام دهد و به آن شرط عمل نشود يا شرط كند مالى را كه مىدهد بطور مخصوصى بأشد و آن مال داراى آن خصوصيت نباشد كه در أين صورت شرط كننده مىتواند معامله را به هم بزند و آن را " خيار تخلف شرط " گويند .
( ششم ) در جنس يا عوض آن عيبى بأشد و آن را " خيار عيب " گويند .
( هفتم ) معلوم شود مقداري از جنسى را كه معامله نموده اند مال ديگرى است كه اگر صاحب آن به أين معامله راضى نشود گيرنده مىتواند معامله را به هم بزند يا عوض آن مقدار را چنانچه پرداخته بأشد از طرف بگيرد . و آن را " خيار شركت " گويند ( هشتم ) صاحب مال خصوصيات جنس معينى را كه طرف نديده به أو بگويد

357