بدهد . و اگر كبود شود ، سه مثقال و اگر سياه شود بايد شش مثقال شرعى طلا بدهد ولى اگر جاى ديگر بدن كسى را بواسطه زدن ، سرخ يا كبود يا سياه كند ، بايد نصف آنچه را كه گفته شد بدهد .
مسأله 2817 - اگر به حيوان حلال گوشت يا حرام گوشتى كه ملك او باشد كسى زخم بزند يا چيزى از بدن آن را ببرد بايد تفاوت قيمت سالم و معيوب آن را به صاحبش بدهد .
مسأله 2818 - اگر انسان سگ شكارى كسى را بكشد ، بايد بيست و يك مثقال معمولى نقره سكه‌دار به او بدهد . و اگر سگى كه نگهدارى خانه را مىكند يا سگ گله كسى را تلف نمايد ، بايد ده مثقال و نيم نقره سكه‌دار بدهد . و اگر سگى كه پاسبانى زراعت را مىكند بكشد ، بايد ، نه من و نيم و سه سير و چهارده مثقال و نيم گندم كه تقريبا 29 كيلو و 75 گرم مىشود بدهد .
مسأله 2819 - اگر حيوان زراعت يا مال كسى را از بين ببرد ، چنانچه صاحب حيوان در نگهدارى آن كوتاهى كرده باشد ، بايد مقدارى را كه ضرر زده به صاحب مال يا زراعت بدهد .
مسأله 2820 - اگر بچه يكى از گناهان كبيره را انجام دهد ، ولى يا ديگرى به اذن ولى او مىتواند بقدرى كه ادب شود و ديه واجب نشود او را بزند .
مسأله 2821 - اگر كسى بچه‌اى را طورى بزند كه ديه واجب شود ، ديه مال طفل است و اگر مرده بايد به ورثه او بدهد و چنانچه مثلا پدر بچه بقدرى او را بزند كه بميرد ديه او را به ورثه ديگرش مىبرند و به خود پدر از ديه چيزى نمىرسد .
مسأله 2822 - ديه اعضاء و جراحات وارده بر زن تا مقدار ثلث ديه مرد نرسيده با مرد مساوى است و به مقدار ثلث ديه مرد كه رسيد ديه زن نصف ديه مرد است .
مسائل متفرقه مسأله 2823 - اگر ريشه درخت همسايه در ملك انسان بيايد ، مىتواند از آن جلوگيرى كند و چنانچه ضررى هم از ريشه درخت به او برسد ، مىتواند از صاحب

483