بدست آورد ، اگر چه مثلا نماز و روزه ميتى را بجا آورد و از اجرت آن ، مالى تهيه كند آنچه از مخارج سال خود او و عيالاتش زياد بيايد ، بايد خمس يعنى پنج يك آن را بدستورى كه بعدا گفته مىشود بدهد .
مسأله 1762 - اگر از غير كسب مالى بدست آورد ، مثلا چيزى به وصيت به او بدهند يا ببخشند يا هديه كنند يا جايزه دهند واجب است ، اگر از مخارج سالش زياد بيايد ، خمس آن را هم بدهد .
مسأله 1763 - مهرى را كه زن مىگيرد خمس ندارد . و همچنين است ارثى كه به انسان مىرسد . ولى اگر مثلا با كسى خويشاوندى دورى داشته باشد و نداند چنين خويشى دارد ، احتياط مستحب آنست خمس ارثى را كه از او مىبرد ، اگر از مخارج سالش زياد بيايد بدهد .
مسأله 1764 - اگر مالى به ارث به او برسد و بداند كسى كه اين مال از او به ارث رسيده خمس آن را نداده ، بايد خمس آن را بدهد و نيز اگر در خود آن مال خمس نباشد ولى انسان بداند كسى كه آن مال از او به ارث رسيده ، خمس بدهكار است ، بايد خمس را از مال او بدهد .
مسأله 1765 - اگر بواسطه قناعت كردن ، چيزى از مخارج سال انسان زياد بيايد ، بايد خمس آن را بدهد و همچنين كسى كه ديگرى مخارج او را مىدهد بايد خمس تمام مالى را كه بدست مىآورد بدهد .
مسأله 1766 - چيزهائى كه زكات به آنها تعلق مىگيرد كه در مسأله ( 1861 ) ذكر مىشود اگر بعد از دادن زكات آنها از مخارج سال زياد بيايد بايد خمس آنها را بدهد .
مسأله 1767 - اگر ملكى را بر افراد معينى مثلا بر اولاد خود وقف نمايد ، چنانچه در آن ملك زراعت و درختكارى كنند و از آن چيزى بدست آورند و از مخارج سال آنان زياد بيايد بايد خمس آن را بدهند . بلكه اگر طور ديگرى هم از ملك نفع ببرند . مثلا اجاره آن را بگيرند ، بنابر احتياط واجب بايد خمس مقدارى را كه از مخارج سالشان زياد مىآيد بدهند .

299