تشنگى را تحمل كند ، يا براى او مشقت دارد ، روزه بر او واجب نيست . ولى در صورت دوم و بلكه در صورت اول هم بنابر احتياط لازم بايد براى هر روز يك مد گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد . و احتياط مستحب آنست كه بيشتر از مقدارى كه ناچار است آب نياشامد ، و چنانچه بعد بتواند روزه بگيرد بايد روزه‌هائى را كه نگرفته قضا نمايد .
مسأله 1737 - زنى كه زائيدن او نزديك است و روزه براى حملش يا براى خودش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست و بايد براى هر روز بنابر احتياط لازم يك مد طعام به فقير بدهد . و روزه‌هائى را كه نگرفته بايد قضا نمايد .
مسأله 1738 - زنى كه بچه شير مىدهد و شير او كم است چه مادر بچه ، يا دايه او باشد ، يا بى اجرت شير دهد ، اگر روزه براى بچه يا براى خودش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست . و بايد براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد و در هر دو صورت روزه‌هائى را كه نگرفته بايد قضا نمايد ، ولى اگر كسى پيدا شود كه بى اجرت بچه را شير دهد ، يا براى شير دادن بچه از پدر يا مادر بچه يا از كس ديگرى كه اجرت او را بدهد اجرت بگيرد ، احتياط واجب آنست كه بچه را به او بدهد و روزه بگيرد .
راه ثابت شدن اول ماه مسأله 1739 - اول ماه به پنج چيز ثابت مىشود :
اول - آن كه خود انسان ماه را ببيند .
دوم - آن كه عده‌اى كه از گفته آنان يقين يا اطمينان پيدا مىشود ، بگويند ماه را ديده‌ايم ، و همچنين است هر چيزى كه بواسطه آن يقين پيدا شود .
سوم - آن كه دو مرد عادل بگويند كه در شب ماه را ديده‌ايم به شرط اين كه صفت ماه را بر خلاف يكديگر نگويند و قولشان قابل تصديق باشد پس اگر بر خلاف هم صفت ماه را بگويند يا هوا ابر باشد و يا اگر آسمان صاف باشد هيچ كس غير از اين دو نفر نبيند كفايت نمىكند .
چهارم - آن كه سى روز از اول ماه شعبان بگذرد كه بواسطه آن ، اول ماه

294