در مسأله ( 2351 ) گذشت ، و اگر به مردم بدهكار است و موقع دادن آن بدهى رسيده ، و طلبكار هم مطالبه طلب خود را دارد ، بايد بدهد ، و اگر خودش نمىتواند بدهد ، يا موقع دادن بدهى او نرسيده ، يا طلبكار هنوز مطالبه نكرده بايد كارى كند كه اطمينان نمايد بدهى او به طلبكار پس از مرگش داده مىشود مثلا در موردى كه بدهى او براى ديگران معلوم نيست وصيت كند و بر وصيت شاهد بگيرد .
( مسأله 2710 ) : كسى كه نشانه‌هاى مرگ را در خود مىبيند ، اگر خمس و زكات و مظالم بدهكار است و فعلا نمىتواند بدهد ، چنانچه از خودش مال دارد ، يا احتمال مىدهد كسى آنها را ادا نمايد ، بايد وصيت كند و همچنين است اگر حج بر او واجب باشد ، و اما اگر بتواند بدهى خود از وجوه شرعيه را فعلا بدهد ، بايد فورا بدهد ، هر چند نشانه‌هاى مرگ را در خود نبيند .
( مسأله 2711 ) : كسى كه نشانه‌هاى مرگ را در خود مىبيند ، اگر نماز و روزه قضا دارد ، بايد وصيت كند كه از مال خودش براى آنها اجير بگيرند ، بلكه اگر مال نداشته باشد ولى احتمال بدهد كسى بدون آن كه چيزى بگيرد آنها را انجام مىدهد ، باز هم واجب است وصيت نمايد ، ولى اگر كسى داشته باشد - مانند پسر بزرگتر - كه بداند چنانچه به او اطلاع دهد قضاى نماز و روزه او را انجام مىدهد ، همين قدر كافى است كه به او اطلاع دهد و لازم نيست وصيت كند .
( مسأله 2712 ) : كسى كه نشانه‌هاى مرگ را در خود مىبيند ، اگر مالى پيش كسى دارد يا در جائى پنهان كرده است كه ورثه نمىدانند ، چنانچه بواسطه ندانستن ، حقشان از بين برود ، بايد به آنان اطلاع دهد و لازم نيست براى بچه‌هاى صغير خود قيم و سرپرست معين كند ، ولى در صورتى كه بدون قيم مالشان از بين مىرود ، يا خودشان ضايع مىشوند ، براى آنان بايد قيم امينى معين

572