( مسأله 2071 ) : مشروبات مسكر معامله آنها حرام و باطل است .
( مسأله 2072 ) : فروختن مال غصبى باطل است ، و فروشنده بايد پولى را كه از خريدار گرفته به او برگرداند .
( مسأله 2073 ) : اگر خريدار جدا قاصد معامله است ولى قصدش اين باشد كه پول جنسى را كه مىخرد ندهد اين قصد به صحت معامله ضرر ندارد ، و لازم است پول آن را به فروشنده بدهد .
( مسأله 2074 ) : اگر خريدار بخواهد پول جنسى را كه بذمه خريده ، بعدا از مال حرام بدهد ، معامله صحيح است . ولى بايد مقدارى را كه بدهكار است از مال حلال بدهد تا اين كه ذمه‌اش برئ گردد .
( مسأله 2075 ) : خريد و فروش آلات لهو حرام مثل تار و ساز جائز نيست و بنابر احتياط سازهاى كوچك كه بازيچه بچه‌ها است نيز آن حكم را دارد ، و اما آلات مشتركه مثل راديو و ضبط صوت در صورتى كه به قصد استعمال در حرام نباشد خريد و فروش آن مانعى ندارد .
( مسأله 2076 ) : اگر چيزى را كه مىشود استفاده حلال از آن ببرند به قصد اين بفروشد كه آن را در حرام مصرف كنند ، مثلا انگور را به اين قصد بفروشد كه از آن شراب تهيه نمايند ، معامله آن حرام ، بلكه بنابر احتياط باطل است . ولى اگر به اين قصد نفروشد و فقط بداند كه مشترى از انگور شراب تهيه خواهد كرد ظاهر اين است كه معامله اشكال ندارد .
( مسأله 2077 ) : ساختن مجسمه جاندار مطلقا بنابر احتياط حرام است ولى خريد و فروش آن مانعى ندارد اگر چه احوط ترك است و اما نقاشى جاندار بنابر اقوى جائز است .
( مسأله 2078 ) : خريدن چيزى كه از قمار ، يا دزدى ، يا از معامله باطل تهيه شده حرام است ، و اگر كسى آن را بخرد ، و از فروشنده بگيرد ، بايد به صاحب

423